Sunday, January 14, 2007

Δέκα απαντήσεις για την τρομοκρατία

Η επίθεση κατά της αμερικανικής πρεσβείας την Παρασκευή άνοιξε ξανά ένα φάκελο που κάποιοι νόμιζαν ότι είχε κλείσει οριστικά

Του Αλεξη Παπαχελα

Ποια είναι η νέα γενιά τρομοκρατών, ποιος είναι ο αρχηγός της; Ποια είναι η σχέση τους με τη «17Ν»; Γνώριζαν οι αρχές ασφαλείας ότι επίκειται τρομοκρατικό χτύπημα; Τι έπραξαν γι’ αυτό; Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία; Πώς θα προχωρήσουν οι έρευνες; Ιδού οι απαντήσεις που προκύπτουν από τα στοιχεία που διαθέτουν οι αρχές και τις εκτιμήσεις ειδικών αναλυτών.

1. Ποιοι είναι οι βασικοί ύποπτοι για τη ρουκέτα στην αμερικανική πρεσβεία;
Η πλειονότητα των αναλυτών που ασχολούνται με τον φάκελο της τρομοκρατίας στην Ελλάδα θεωρούν ότι πίσω από το χτύπημα βρίσκεται η οργάνωση «Επαναστατικός Αγώνας». Εκτιμούν ότι σε αυτή ανήκουν 3-4 το πολύ άτομα, εκ των οποίων τουλάχιστον ένας έχει συλληφθεί και φυλακισθεί στο παρελθόν. Δικαστικός με μεγάλη πείρα στην εξάρθρωση της τρομοκρατίας είχε άλλωστε προβλέψει προ ετών πως ο εν λόγω 35χρονος «θα αναδειχθεί σε ηγέτη του χώρου» και συμπλήρωνε «έχω δει στα μάτια του τη δίψα για αίμα». Σε μία περίπτωση, στη βόμβα που είχε τοποθετηθεί έξω από το υπουργείο Οικονομίας, είχαν προκύψει ενδείξεις που τη συνέδεαν με τον παλιό αυτό γνώριμο των αρχών ασφαλείας. Δεν είχαν όμως προκύψει αρκετά στοιχεία που να δικαιολογούν τη σύλληψή του.

2. Αν είναι γνωστός στις αρχές, γιατί δεν μπορεί να τεθεί σε κλοιό παρακολούθησης ο υποτιθέμενος αρχηγός της νέας γενιάς τρομοκρατών;
Εμπειροι αξιωματικοί κάνουν λόγο για «πραγματικό πονοκέφαλο» και εξηγούν πως ο Νο 1 στόχος της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας έχει τελειοποιήσει τις τεχνικές προστασίας του. «Τον έχουμε δει να ξηλώνει κυριολεκτικά τη μοτοσικλέτα του για να εντοπίσει τυχόν πομπό που θα μπορούσε να τον είχε βάλει κάποια ελληνική ή ξένη υπηρεσία», ανέφερε παλαίμαχος αξιωματικός που είχε ασχοληθεί παλιότερα με τον συγκεκριμένο φάκελο και συμπλήρωνε: «σηκώνεται στις 3 τα ξημερώματα, κάνει είκοσι κύκλους γύρω από το τετράγωνο και εξαφανίζεται». Παλαιότερα είχαν συγκεντρωθεί πληροφορίες που έδειχναν ότι ο άνθρωπος που βρίσκεται στο στόχαστρο των αρχών διατηρούσε κάποιο κρησφύγετο σε δάσος των νοτίων προαστίων αλλά, παρά τις συνεχείς έρευνες εκεί, δεν βρέθηκε τίποτα αξιοποιήσιμο. Εμπειροι αξιωματικοί ομολογούν μάλιστα πως ο συγκεκριμένος «στόχος» εξαφανίζεται ορισμένες μέρες χωρίς να μπορεί ποτέ να εντοπισθεί καθώς αποφεύγει τα κινητά τηλέφωνα και ακολουθεί κανόνες συνωμοτικότητας.

3. Εχει ο «Επαναστατικός Αγώνας» σχέση με την ιστορική «17 Νοέμβρη»;
Αυτό είναι το ερώτημα στο οποίο θέλουν παρά πολύ να βρουν την απάντηση οι αρχές άμεσα. Σίγουρα η ταυτότητα της ρουκέτας δεν προδίδει καμία απολύτως οργανική σχέση με τη «17 Νοέμβρη». Υπάρχουν όμως πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες μέλη του «Επαναστατικού Αγώνα» έχουν έλθει από καιρό σε επαφή με μέλη της «17Ν» που βρίσκονται στον Κορυδαλλό και ενδεχομένως με άτομα που συνεργάζονταν μαζί της στο πλαίσιο ενός ευρύτερου καθοδηγητικού πυρήνα χωρίς να έχουν ποτέ συλληφθεί. Ελληνες και ξένοι αναλυτές περιμένουν με ενδιαφέρον άλλωστε την απολογία του Δημήτρη Κουφοντίνα αύριο στο Εφετείο για να διαπιστώσουν κατά πόσον θα επικροτήσει, και αν ναι με ποιον τρόπο, την ενέργεια κατά της πρεσβείας.

Η ρίψη ρουκέτας στο κτίριο της Βασιλίσσης Σοφίας αποτελούσε άλλωστε μία εμμονή του Γιωτόπουλου από την εποχή της δικτατορίας η οποία συνεχίστηκε για δεκαετίες. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως ο Σάββας Ξηρός κατά την ανάκρισή του από τον τότε αρχηγό της αντιτρομοκρατικής Στέλιο Σύρο είχε δηλώσει πως η ενέργεια που σχεδίαζε, πριν από τη βόμβα στον Πειραιά, ήταν η ρίψη ρουκέτας από μηχανισμό που θα τοποθετείτο πάνω σε τρόλεϊ στη Βασ. Σοφίας και ο οποίος θα πυροδοτείτο με τηλεχειρισμό.

Χειριστής του φακέλου της τρομοκρατίας δήλωνε, πάντως, πρόσφατα στην «Κ» πως «βρίσκεται σε εξέλιξη ένας αγώνας δρόμου για το ποιος, από τον χώρο του “ένοπλου” όπως αποκαλείται, θα πάρει τη σκυτάλη από τη “17Ν”. Δεν αποκλείεται κάποια στιγμή να δείτε μία ενέργεια με το ιστορικό 45άρι περίστροφο της οργάνωσης, το οποίο είχε ο Κουφοντίνας στην κατοχή του και δεν βρέθηκε ποτέ. Αν το δείτε αυτό, θα καταλάβετε πως και “επίσημα” η σκυτάλη έχει περάσει σε μια νέα γενιά».

4. Είχαν οι αρχές πληροφορίες για επικείμενο χτύπημα;
Ναι. Εμπειρα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. είχαν προειδοποιήσει κυβερνητικά στελέχη πως ήταν ζήτημα χρόνου να εκδηλωθεί μία θεαματική επίθεση, χωρίς βεβαίως να μπορούν να προβλέψουν το πότε και το πού. Χαρακτηριστική είναι η φράση που χρησιμοποιούσε συχνά έμπειρο στέλεχος των αρχών ασφαλείας: «Βλέπουμε τα τσόφλια από τα αυγά μιας νέας, πιο βίαιης και πιο θρασείας γενιάς τρομοκρατών να σπάνε, βλέπουμε τα φίδια να βγαίνουν και να τρέχουν μέσα στους θάμνους. Αν δεν κάνουμε κάτι τώρα, θα τα χάσουμε και μετά θα ξαναβρεθούμε στη δεκαετία του 1980». Εκτίμηση των στελεχών στις θέσεις - κλειδιά ήταν πως όσο συσσωρεύονταν τα ανεξιχνίαστα χτυπήματα, τόσο περισσότερο αποθρασύνονταν οι νέοι τρομοκράτες. «Ηταν σαφής η πρόθεσή τους να σκοτώσουν άνθρωπο», έλεγε χαρακτηριστικά έμπειρος αστυνομικός. Οι περισότεροι αναλυτές περίμεναν το χτύπημα μετά το τέλος της δίκης της «17Ν» στο Εφετείο.

5. Ανησυχούσαν οι ξένες κυβερνήσεις;
Αρκετά, περισσότερο οι Βρετανοί. Αμερικανοί αξιωματούχοι εξέφραζαν συχνά την ανησυχία τους για τα πολλά ανεξιχνίαστα συμβάντα και έκαναν λόγο για «πλήρη χαλάρωση» των υπηρεσιών ασφαλείας μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Εξέφραζαν επίσης το παράπονο πως δεν είχαν άμεσο συνομιλητή στο γραφείο του πρωθυπουργού, ενώ είχαν δυσκολία συνεννόησης, σε επιχειρησιακό επίπεδο, τόσο με τον σημερινό υπουργό Δημοσίας Τάξεως όσο και με τον προκάτοχό του. «Ηταν σαν να μιλάμε άλλη γλώσσα. Η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας δεν ήταν προτεραιότητα κανενός σε πολιτικό επίπεδο», είχε σχολιάσει παλαιότερα Αμερικανός διπλωμάτης.

Οι Βρετανοί ήταν περισσότερο ανήσυχοι λόγω της δολοφονίας του ειδικού φρουρού έξω από την κατοικία του στρατιωτικού ακολούθου. Είχαν κάνει διαβήματα σε ανώτατο επίπεδο για την αποδιοργάνωση μεγάλου τμήματος της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας. Συχνά δε, διαμαρτύρονταν γιατί στελέχη της τα οποία είχαν εκπαιδεύσει σε πολύ συγκεκριμένες ειδικότητες διορίζονταν, άνευ λόγου, σε άλλες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. Οι Βρετανοί είχαν ενδεχομένως την καλύτερη εικόνα των ελληνικών υπηρεσιών λόγω της στενότατης συνεργασίας τους μετά τη δολοφονία Σόντερς. Τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Βρετανοί θεωρούσαν πάντως πως μόνο η υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη ήταν φερέγγυος συνομιλητής στα ζητήματα της τρομοκρατίας και «η μόνη που τους καταλάβαινε».

6. Υπήρξε αμέλεια στη φύλαξη της πρεσβείας;
Η πρεσβεία άλλαξε πρόσφατα εταιρεία φύλαξής της και ενδεχομένως να έκανε διαφορά η έλλειψη εμπειρίας των υπαλλήλων της νέας εταιρείας. Οι Αμερικανοί εξηγούν πάντως πως «δεν έχουν την ευθύνη για την περιοχή έξω από την περίμετρο της πρεσβείας και για τη φύλαξη κάθε γωνίας γύρω από το κτίριο» υπονοώντας πως αυτό είναι ευθύνη της ΕΛ.ΑΣ. Στην περιοχή υπάρχουν, βεβαίως, πολλές κάμερες ασφαλείας αλλά λόγω του σκότους που επικρατούσε δεν είναι βέβαιο ότι θα βρεθεί κάτι αξιοποιήσιμο στα σχετικά βίντεο.

7. Θα συμμετάσχουν ξένοι πράκτορες στις έρευνες από εδώ και πέρα;
Ασφαλώς. Ο υπεύθυνος του FΒΙ στην Αθήνα βρισκόταν σε γειτονική βαλκανική χώρα και έφτασε στην Ελλάδα μέσα σε λίγες ώρες. Χθες εξάλλου αναμενόταν στην Αθήνα μια ειδική ομάδα του FBI, η οποία εδρεύει στην Ευρώπη, βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα και μεταβαίνει στον τόπο τρομοκρατικών ενεργειών εναντίον αμερικανικών στόχων προκειμένου να συλλέξει και να αναλύσει ό,τι στοιχεία υπάρχουν. Η ομάδα αυτή θα εξετάσει μαζί με τα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. όποιο θραύσμα ή κομμάτι της ρουκέτας έχει διασωθεί και θα αναλύσει με ειδικά μηχανήματα όσα βίντεο υπάρχουν από κάμερες. Στην Αθήνα θα βρεθούν αναμφίβολα και στελέχη άλλων υπηρεσιών, ενώ από την κυβέρνηση ζητήθηκε και η συνδρομή της Σκότλαντ Γιαρντ.

Οι Αμερικανοί εντυπωσιάστηκαν πάντως από την ετοιμότητα των ελληνικών υπηρεσιών, μετά το χτύπημα. Ο Αμερικανός πρεσβευτής Τσαρλς Ρις ενημερώθηκε στις 06.06 το πρωί ότι είχε εκραγεί η ρουκέτα έντεκα λεπτά πριν και πως είχαν ήδη φτάσει άνδρες της ΕΛ.ΑΣ. εκεί. Αστυνομικοί με ειδικές στολές μπήκαν μαζί με τον υπεύθυνο ασφαλείας της πρεσβείας στο γραφείο του κ. Ρις και συνέλεξαν στοιχεία, ενώ αργότερα βρήκαν και άλλα υπολείμματα της ρουκέτας στον περίβολο της πρεσβείας. Κρίσιμη θεωρείται η προέλευση της ρουκέτας, που μπορεί να προέρχεται από τη «μαύρη αγορά» και συνεπώς η πηγή της μπορεί να εντοπισθεί από τις υπηρεσίες ασφαλείας.

8. Μπορεί το χτύπημα να έγινε από ξένη τρομοκρατική οργάνωση;
Αρχικά υπήρξε μια τέτοια ανησυχία, ειδικά όταν διαπιστώθηκε πως η ρουκέτα ήταν από αυτές που χρησιμοποιεί το Ιράν και ορισμένοι στρατοί της Αφρικής. Αργότερα όμως οι αρμόδιοι αξιωματούχοι κατέληξαν στο συμπέρασμα πως πρόκειται για εγχώρια ενέργεια. Και αυτό γιατί δεν έγινε με την ακρίβεια ξένης οργάνωσης τύπου Αλ Κάιντα και παραπέμπει σε ανάλογες ενέργειες της «17Ν» εναντίον της πρεσβείας αλλά και της κατοικίας του Γερμανού πρεσβευτή.

9. Υπήρξε ολιγωρία των ελληνικών αρχών;
Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες τόσο η αντιτρομοκρατική υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ. όσο και άλλες υπηρεσίες «κάθησαν». Αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη ενδιαφέροντος σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Ο Γιώργος Βουλγαράκης είχε πάει μία φορά στα γραφεία της αντιτρομοκρατικής, ενώ ο κ. Πολύδωρας σπανίως ασχολείτο με το αντικείμενό της. Ο κ. Βουλγαράκης είχε αφήσει εποχή μετά τη δολοφονία του ειδικού φρουρού, όταν διέκοψε για μία ημέρα τις διακοπές του αφού πρώτα αποφάσισε ότι την ευθύνη για τις έρευνες θα είχε κυρίως η Ασφάλεια και όχι η αντιτρομοκρατική με το επιχείρημα πως «πρόκειται μάλλον για κοινό έγκλημα». Τότε χάθηκε χρόνος και μία ευκαιρία, καθώς την υπόθεση, παρά τις συνεχείς παραινέσεις των Βρετανών, άργησε να ερευνήσει η αντιτρομοκρατική. Αλλά και μετά την αποτυχημένη σχεδίαση απόπειρας κατά του κ. Βουλγαράκη, ο σημερινός υπουργός αρκέσθηκε σε γενικόλογες παραινέσεις προς τους αρμόδιους αξιωματικούς χωρίς ποτέ να κάτσει να ενημερωθεί για τον επιτελικό σχεδιασμό των ερευνών.

Κομβική επίσης χαρακτηρίζεται η απομάκρυνση του εισαγγελέα Γιάννη Διώτη, ο οποίος ήταν σε μεγάλο βαθμό ο «εγκέφαλος» πίσω από την εξάρθρωση της «17Ν». «Ο Διώτης έπαιζε ονόματα και υποθέσεις στα δάκτυλα, έκλεινε τα μάτια και μπορούσε να μπει στον μυαλό ενός υπόπτου», ανέφερε έμπειρος αξιωματικός.

Στην αντιτρομοκρατική, εξάλλου, υπηρετούν ακόμη 3-4 στελέχη που έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στην εξιχνίαση της «17Ν», τα οποία όμως δεν μπορούσαν ποτέ να πάρουν το πράσινο φως για να προχωρήσουν σε επιχειρήσεις παρακολούθησης και έρευνας που πρότειναν. «Υπήρχε μία έντονα γραφειοκρατική ατμόσφαιρα, αγωνία πού παρκάρει ποιος τι», σχολίαζε πρώην αστυνομικός και πρόσθετε ότι «αυτή η υπηρεσία, όπως όλη η ΕΛ.ΑΣ., θέλει έναν υπουργό πάνω από το κεφάλι της πρωί - βράδυ που να καταλαβαίνει τι κάνει και να κυνηγά συνεχώς το πράγμα».

Από την αντιτρομοκρατική μετατέθηκαν, άλλωστε, πολλά έμπειρα στελέχη, καθώς θεωρείται προνομιακός προορισμός μεταθέσεων για «ημετέρους», ενώ δεν είχε λείψει και η ρετρό επιστροφή στις συνωμοσιολογίες περί σχέσεων της «17Ν» με το ΠΑΣΟΚ.

Ελληνες και ξένοι αναλυτές της τρομοκρατίας πιστεύουν πάντως πως το κυριότερο πρόβλημα ήταν ότι ποτέ τα τελευταία τρία χρόνια δεν υπήρξε πολιτικό, άμεσο και συστηματικό ενδιαφέρον στο επίπεδο του πρωθυπουργού ή του υπουργού, παρά τη συσσώρευση ανεξιχνίαστων υποθέσεων. «Μέχρι τους Ολυμπιακούς εμπιστεύθηκαν την ομάδα Χρυσοχοΐδη με Νασιάκο, Διώτη, Αποστολίδη και Σύρο. Μετά άρχισαν οι ακροβατισμοί», σχολίαζε έμπειρο στέλεχος της αστυνομίας που πρόσκειται πολιτικά στην κυβέρνηση και επιχείρησε επανειλημμένα να «χτυπήσει το καμπανάκι» των αρμοδίων πολιτικών.

10. Υπάρχουν ελπίδες για τη σύλληψη των νέων τρομοκρατών;
Ισχυρές ενδείξεις για το ποιοι είναι υπάρχουν. Στοιχεία όμως για την τελευταία τους ενέργεια, ή και παλαιότερες, που να μπορούν να σταθούν σε δικαστήριο δεν φαίνεται να υπάρχουν. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει πως αν δεν βρεθούν ένα ή δύο κρίσιμα στοιχεία τις πρώτες 48 ώρες η έρευνα γίνεται πολύ πιο δύσκολη.

No comments: