Φίλιππος Πανταζής. Εφημερίδα Αδέσμευτος Τύπος (Μ. Σάββατο 3 Απριλίου, Κυριακή του Πάσχα 4 Απριλίου 2010)
Σε ένα δισέλιδο αφιέρωμα ο δημοσιογράφος Φίλιππος Πανταζής στην εφημερίδα Αδέσμευτος Τύπος (Μ. Σάββατο 3 Απριλίου, Κυριακή του Πάσχα 4 Απριλίου 2010), καταγράφει την Ανάσταση στη Βόρεια Ήπειρο. Το ρεπορτάζ καταγράφει το Γολγοθά επί καθεστώτος Χότζα για την ελληνική μειονότητα και την καταπίεση της θρησκευτικής ελευθερίας, ενώ φτάνει μέχρι το σήμερα όπου ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ξεπέρασε τον ανηλεή πόλεμο των πρώτων ετών και συνεχίζει να επιτελεί ένα μεγάλο έργο. Το ρεπορτάζ περιλαμβάνει δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου και κείμενο του Φάνη Μαλκίδη για τη θρησκευτική ελευθερία της ελληνικής μειονότητας από την ίδρυση του αλβανικού κράτους μέχρι σήμερα.
Η θρησκευτική ελευθερία της ελληνικής μειονότητας υπήρξε σημαντικό κεφάλαιο στις σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας. Ειδικότερα η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας αποτέλεσε έναν αποφασιστικό παράγοντα στην εξέλιξη της πορείας των ελληνο-αλβανικών σχέσεων. Από την εποχή που δημιουργήθηκε το Αλβανικό κράτος, καλλιεργούνταν η ιδέα της δημιουργίας Αυτοκέφαλης Αλβανικής Εκκλησίας ως το αποτελεσματικότερο μέσο για την εξουδετέρωση της επιρροής του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ελλάδας πάνω στους ορθοδόξους.
To 1949 με το υπ. Αρ. 743/26.11.1949 διάταγμα «περί θρησκευτικών κοινοτήτων» δημεύθηκε και κρατικοποιήθηκε η κινητή και ακίνητη εκκλησιαστική και μοναστηριακή περιουσία και εντάθηκε ο έλεγχος του κράτους επί της εκκλησίας.
Στη συνέχεια η πολεμική ενάντια στην ορθόδοξη εκκλησία εντάθηκε. Η μάχη έναντι της Ορθοδοξίας επισημοποιήθηκε το 1967 με το διάταγμα 4337, με το οποίο καθιερώθηκε η αθεΐα στην Αλβανία. Το 1967 φυλακίζεται και ο επικεφαλής της ορθόδοξης εκκλησίας Δαμιανός (Κοκονέσσης) ο οποίος θα πεθάνει στη φυλακή το 1973, οι ορθόδοξοι ιερείς κατηγορούνται ως εχθροί του λαού και αποσχηματίζονται και κλείνουν 630 εκκλησίες.
Στις ενέργειες του αλβανικού καθεστώτος ενάντια στη ορθόδοξη εκκλησία προστέθηκαν οι απαγορεύσεις για την εμφάνιση θρησκευτικών συμβόλων, την τέλεση μυστηρίων, επί ποινή φυλάκισης και εξορίας, την τέλεση θρησκευτικών πανηγυριών που αντικαταστάθηκαν από την ημέρα των οικοδόμων, των ανθρακωρύχων, των τοπογράφων, κ.ά.,. Με το διάταγμα υπ. αριθ. 5339/23.9.1975 επιβλήθηκε η αλλαγή των χριστιανικών και ελληνικών ονομάτων με άλλα από εγκεκριμένο από το καθεστώς κατάλογο, σύμφωνο με τις πολιτικές, ιδεολογικές και ηθικές προδιαγραφές του κράτους. Το Σύνταγμα του 1976 κωδικοποίησε τις ενέργειες κατά της θρησκείας, αφού κάθε θρησκευτική ενέργεια , κηρυσσόταν παράνομη, και κάθε κατοχή παράγωγη και διανομή ή κατοχή θρησκευτικής λογοτεχνίας αντιμετωπιζόταν με ποινές φυλάκισης από τρία έως δέκα χρόνια.
Μέσα σ΄ αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου δεν μπορούσαν να εορτάσουν καμία απολύτως θρησκευτική εορτή. Υπάρχουν ωστόσο πολλές αναφορές όπου οι Έλληνες με φόβο της φυλάκισης, της εξορίας, ακόμη και του θανάτου, εόρταζαν κρυφά την Ανάσταση ανά οικογένειες, συγγενείς, φίλους, κλπ.
Γνωρίζοντας την κατάσταση αυτή, ο Μητροπολίτης Κονίτσης και Δρυινουπόλεως Σεβαστιανός τοποθετεί, από την άλλη πλευρά των συνόρων, μεγάφωνα στο μεθοριακό χωριό Μαυρόπουλο και το «Χριστός Ανέστη», ακούγεται σε όλη της Δρόπολη της Βορείου Ηπείρου. Η Ανάσταση του Χριστού, όσοι την ακούνε, οι άλλοι απλώς ψιθυρίζουν την αναστάσιμη ευχή, είναι μία παρηγοριά για τους καταπιεσμένους Έλληνες οι οποίοι περιμένουν και τη δική τους Ανάσταση, η οποία θα έρθει στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος παρά τις δυσκολίες με τη βοήθεια των άξιων στελεχών, χειροτόνησε κληρικούς, οργάνωσε ορθόδοξες κοινότητες, έχτισε νέους ναούς, αναστήλωσε κατεστραμμένα θρησκευτικά μνημεία. Ακόμη χτίστηκαν κτίρια για να στεγάσουν την Αρχιεπισκοπή, μητροπόλεις, σχολεία, ξενώνες, εργαστήρια, ιδρύματα, δημιουργήθηκαν υποδομές στον κοινωνικό τομέα (ιατρικό διαγνωστικό κέντρο, πολυιατρεία, στον εκπαιδευτικό. Η Ανάσταση για την Ορθοδοξία στην Αλβανία και τους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου, είναι πραγματικότητα.
Ανάσταση στη Βόρεια Ηπειρο
Του ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΠΑΝΤΑΖΗ
Ηταν Μεγάλο Σάββατο, σαν σήμερα. Ολα ήταν έτοιμα για την Ανάσταση του Κυρίου στα ελληνοαλβανικά σύνορα, στο ακριτικό ελληνικό χωριό Μαυρόπουλο απέναντι από τη Δρόπολη Αργυροκάστρου. Σε όλα τα απέναντι χωριά κατοικούσαν Ελληνες, αλλά δεν μπορούσαν να γιορτάσουν, γιατί δεν τους επιτρεπόταν από το αλβανικό καθεστώς…
Ξαφνικά από την απέναντι πλευρά άναψε ένα φως, ύστερα δύο, τρία... περισσότερα. Μέσα σε λίγα λεπτά εκατοντάδες φλόγες είχαν ξεφυτρώσει σαν μανιτάρια. Είχε φτάσει η πιο μεγάλη ώρα και το γνώριζαν. Η απόλυτη σιγή σκέπαζε τα πάντα. Τότε ο μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανός, ο επονομαζόμενος «άγιος των Βορειοηπειρωτών», πήρε το μικρόφωνο, το οποίο συνδεόταν με τεράστιας ισχύος μεγάφωνα, ώστε να μπορεί να ακουστεί χιλιόμετρα μακριά και, εν μέσω κλίματος άκρατης συγκίνησης, φώναξε με όλη του την ψυχή: «Χριστός Ανέστη αδελφοί μου. Χριστός Ανέστη και η Βόρειος Ηπειρος Ανέστη αδελφοί».
Ηταν η εποχή που τα σύνορα με την Αλβανία ήταν ακόμα κλειστά και οι εγκλωβισμένοι εκεί Ελληνες, στερημένοι από τη θρησκευτική -και όχι μόνο- ελευθερία τους, μόνο κρυφά και με το φόβο να εντοπιστούν από τους Αλβανούς στρατιώτες, σιγοψιθύριζαν για τον αναστημένο Χριστό, αναμένοντας και τη δική τους Ανάσταση. Ανάσταση, που εν μέρει ήρθε, το 1992, όταν κατέρρευσε το καθεστώς του Χότζα και τα αυστηρά φυλασσόμενα με ηλεκτροφόρα σύρματα σύνορα, άνοιξαν.
Από τότε, τα πράγματα άλλαξαν κατά πολύ. Πολλοί Βορειοηπειρώτες ήρθαν στην Ελλάδα, πραγματοποιώντας το ανεκπλήρωτο όνειρό τους, ανεξάρτητα αν δεν βρήκαν τον… παράδεισο που περίμεναν, ενώ άλλοι -κυρίως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία- παρέμειναν στον τόπου που έζησαν τις τελευταίες δεκαετίες, παρά τις όποιες δυσκολίες είχαν να αντιμετωπίσουν. Γιατί το γκρέμισμα του καθεστώτος φανέρωσε τις τεράστιες αδυναμίες, το πλήθος των κενών, την ανυπαρξία των στοιχειωδών συνθηκών διαβίωσης. Κι εκεί ήταν -σχεδόν ταυτόχρονα με το άνοιγμα των συνόρων- που έφτασε στη γειτονική χώρα μία μεγάλη φυσιογνωμία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο έξαρχος τότε του Οικουμενικού Πατριαρχείου και νυν Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος. Ηταν ο ιεράρχης που κατάφερε να προσπεράσει τα τεράστια εμπόδια και να επανιδρύσει ουσιαστικά την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας. «Βρήκαμε μια καμένη έκταση κι έπρεπε να βρούμε σημεία για να ξαναφυτέψουμε», εκμυστηρεύεται ο κ. Αναστάσιος στον Κυριακάτικο «Α.Τ.», ο οποίος εξηγεί ότι η μεγάλη δυσκολία έγκειτο στο γεγονός πως όταν έφτασε στη χώρα το 1991, δεν υπήρχε Εκκλησία της Αλβανίας κι έπρεπε όλα να ξεκινήσουν από μηδενική βάση. Από την άλλη, συνεχίζει ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, οι ορθόδοξοι στην Αλβανία δεν αποτελούν την απόλυτη πλειοψηφία ούτε όμως την ισχνή μειοψηφία, αφού αποτελούν το ένα τέταρτο του πληθυσμού, «με τεράστια ευθύνη και σημαντικότατο ρόλο». Και δεν πρόκειται μόνο για Ελληνες, όσοι τη στελεχώνουν. «Θα είχαμε αποτύχει, αν συνέβαλαν μόνο Ελληνες στην προσπάθειά μας. Ηταν και Αλβανοί και Μαυροβούνιοι και Σκοπιανοί και άνθρωποι άλλων εθνικοτήτων, καθιστώντας την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας γέφυρα για όλα τα Βαλκάνια».
Και φέτος, η Ανάσταση του Θεανθρώπου θα εορταστεί με κατάνυξη στις εκκλησιές από χιλιάδες πιστών, οι οποίοι πλέον εκφράζονται ελεύθερα, χωρίς πίεση από τη κεντρική εξουσία. Στο πασχαλινό μήνυμά του, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Την αναστάσιμη βεβαιότητα η Εκκλησία μας καλεί να τη ζήσουμε πιο συνειδητά στις ημέρες του Πάσχα. Οσο κι αν ο νους μας κάποτε υποκύπτει στην ολιγοπιστία, Χριστός Ανέστη! Το ζητούμενο είναι να στηριχθεί αυτή η πίστη μέσα μας, να γίνει πιο σαφής και ατράνταχτη. Και ακόμη, να διακηρυχθεί θαρρετά στο περιβάλλον, το κοντινό όσο και το μακρινό: Χριστός Ανέστη! Οι αιώνες που πέρασαν μαρτυρούν ότι κάθε άλλο παρά «κενή» και «ματαία» υπήρξε η πίστη των χριστιανών. Ανοιξε νέους ορίζοντες για την αποδοχή του Αρρήτου. Προσέφερε σε εκατομμύρια ανθρώπους ακατάβλητη δύναμη αντοχής, δημιουργίας, και εκπληκτικών αθλημάτων και τους ανέδειξε πρωταγωνιστές προόδου και πολιτισμού. Ας χαρούμε, αδελφοί μου, το φετινό Πάσχα ζητώντας από τον αναστάντα Κύριο να δυναμώσει την πίστη μας στην Ανάσταση Του και να στερεώσει το αναστάσιμο φρόνημα μας», τονίζει ο κ. Αναστάσιος, προσθέτοντας: «Στην περιρρέουσα ζοφερή ατμόσφαιρα, που δυσκολεύει συχνά την αναπνοή και την όρασή μας, το αναστάσιμο φως ας καταυγάσει τη σκέψη μας, ας φωτίσει τον νου και τη συνείδηση μας, ας στηρίξει την καρδιά μας. Ασφαλώς, η καθημερινή πραγματικότητα πού αντιμετωπίζουμε, οι αδικίες, οι στερήσεις, δεν έπαυσαν να υπάρχουν. Παρά ταύτα: Χριστός Ανέστη! Ασφαλώς, ο πόνος από τα αναπάντεχα -ανέχεια ασθένειες, θανάτους και άλλα δεινά- είναι συχνά αφόρητος. Παρά ταύτα: Χριστός Ανέστη! Ναι, πιστεύουμε στην Ανάσταση. Και η πίστη μας δεν είναι ούτε «κενή» ούτε «ματαία». Είναι αστείρευτη πηγή δυναμικής και καρποφόρου ζωής. Χριστός ανέστη!».
Η υποδοχή, πάντως, που έτυχε πριν από 18 χρόνια ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας από το αυταρχικό καθεστώς, σίγουρα δεν ήταν και η καλύτερη. Κανείς δεν ξεχνά, για παράδειγμα, τις σφαίρες που καρφώθηκαν στα τζάμια του γραφείου του και τον ανηλεή πόλεμο που δέχθηκε κατά τα πρώτα χρόνια της παρουσίας του στη χώρα. Ο ίδιος και οι άξιοι συνεργάτες του δεν πτοήθηκαν και επιτέλεσαν και συνεχίζουν να επιτελούν μεγάλο έργο. Και δεν έμειναν μόνο στην εκκλησιαστική ανασύνταξη, αλλά προσέφεραν τη βοήθειά τους -υλική και πνευματική- σε πολλούς τομείς της καθημερινής ζωής των κατοίκων είτε αυτοί ήταν Ορθόδοξοι είτε ετερόδοξοι.
Ετσι, υπό την καθοδήγηση των ανθρώπων της Αρχιεπισκοπής, θεμελιώθηκαν 145 νέοι ιεροί ναοί, αναστυλώθηκαν 60 μοναστήρια και εκκλησίες - πολιτισμικά μνημεία και επισκευάστηκαν περισσότερες από 158 εκκλησίες. Οι ορθόδοξες ενορίες αναδιοργανώθηκαν, αναπτύσσοντας λειτουργικό, κηρυκτικό και κατηχητικό έργο στις περισσότερες πόλεις και χωριά.
Επίσης, έχει καταρτισθεί μια νέα γενιά κληρικών. Σήμερα, υπηρετούν 135 ιερείς, όλοι τους Αλβανοί υπήκοοι, πτυχιούχοι της Ορθοδόξου Θεολογικής Ακαδημίας «Ανάστασις του Χριστού». Αλλα δε στελέχη μετεκπαιδεύονται σε γνωστές Θεολογικές Σχολές του εξωτερικού. Στην Αλβανία έχουν ανεγερθεί και ανακαινιστεί 70 περίπου κτίρια για διάφορους σκοπούς (νηπιαγωγεία, σχολεία, κέντρα υγείας, μητροπολιτικές έδρες, ξενώνες, εργαστήρια, συσσίτια για τους πτωχούς κ.λπ.). Μεταξύ τους, το Ορφανοτροφείο «Ορθόδοξο σπίτι της Ελπίδας» στο Δυρράχιο, το Διαγνωστικό Κέντρο «Ευαγγελισμός» στα Τίρανα, το Ιδρυμα Επαγγελματικής Κατάρτισης «Πνοή Αγάπης», το Αλβανοαμερικανικό Σχολείο «Πρωταγωνιστές», το Αλβανοελληνικό Σχολείο «Πνοής Αγάπης» στο Δυρράχιο, καθώς και το εργαστηριακό συγκρότημα «Ναζαρέτ» στα Τίρανα με δικό του τυπογραφείο, κηροπλαστείο, ατελιέ συντηρήσεως εικόνων, ξυλουργείο, μονάδες τέχνης και ατελιέ ξυλογλυπτικής.
Στις δύσκολες περιόδους που πέρασε η χώρα, η Εκκλησία της Αλβανίας έχει αναπτύξει ευρύτερο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο, εξασφαλίζοντας και μοιράζοντας χιλιάδες τόνους τρόφιμα, ρουχισμό, φάρμακα κ.ά. Εξάλλου, έχει στηρίξει ένα μεγάλο αριθμό κοινωνικών προγραμμάτων στα οποία συμπεριλαμβάνονται αυτά που αφορούν την ανάπτυξη ορεινών περιοχών στον τομέα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, την κατασκευή δρόμων και υδραγωγείων, το πρόγραμμα για την υγιεινή και διαπαιδαγώγηση των παιδιών και την ίδρυση Κέντρων Υγείας σε χωριά, την παροχή βοήθειας σε σχολεία, ορφανοτροφεία, νοσοκομεία, τη συμπαράσταση σε άτομα με ειδικές ανάγκες, σε γηροκομεία, σε φυλακισμένους και την οργάνωση συσσιτίων σε πτωχούς. Η δράση της συγκεκριμένης Εκκλησίας περιλαμβάνει το «Πρόγραμμα για την προστασία του περιβάλλοντος και την κατάρτιση στελεχών» και το «Επιμορφωτικό Πρόγραμμα Τουριστικών Επαγγελμάτων και στελεχών», ενώ το Ειδικό Γραφείο της Πολιτιστικής Κληρονομιάς ασχολείται με τους ορθόδοξους χώρους λατρείας που είναι ταυτόχρονα και μνημεία του εθνικού πολιτισμού.
Είναι κάποιες από τις πτυχές του πολύπλευρου σπουδαίου έργου της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας, η οποία έχει συνεισφέρει τα μέγιστα στην ανάπτυξη και πρόοδο της γείτονος χώρας. Είχε πει ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος όταν αναλάμβανε το μεγάλο αυτό βάρος: «Προσευχήθηκα όταν άκουσα την τηλεφωνική πρόταση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως την πρόταση για την ανάληψη αυτής της θέσεως στην Εκκλησία της Αλβανίας. Απάντησα μετά μια μέρα, σταθμίζοντας όλες τις προεκτάσεις». Και ευτυχώς για τους Βορειοηπειρώτες αλλά και για τους Αλβανούς, την αποδέχτηκε. Μακάρι να τον μιμηθούν και άλλοι ιεράρχες. Για το καλό της Ορθοδοξίας. Για το καλό της ανθρωπότητας.
http://www.adesmeytos.gr/news.php?aid=10294
No comments:
Post a Comment