The New York Times
Από εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
Ο Τζετ Λούκας, 14 χρόνων, παραπονιέται ότι οι συμμαθητές του επικοινωνούν με μηνύματα ή ηλεκτρονικές επιστολές συνέχεια. Υπάρχει, όμως, ένα πρόβλημα. «Τα παιδιά γράφουν στα μηνύματα πράγματα που δεν θα τολμούσαν ποτέ να πουν κατά πρόσωπο. Οταν όμως συναντιούνται, ντρέπονται να αναφερθούν σ’ αυτά. Κι έτσι δημιουργείται ένταση».
Τα παράπονα του Τζετ υποδεικνύουν ένα μείζον πρόβλημα της επικοινωνίας στον κυβερνοχώρο, ένα πρόβλημα, μάλιστα, που μαστίζει το Ιντερνετ από τα γεννοφάσκια του: την αποστολή μηνυμάτων με υπερβολικά επιθετικό ή αγενές περιεχόμενο. Μπορεί, εν ολίγοις, οποιοσδήποτε να γράψει ό,τι του έρχεται στον νου, αρκεί να στέκεται μπροστά στο πληκτρολόγιό του. Αν αντιμετώπιζε τον συνομιλητή του διά ζώσης είτε θα έλεγε με διαφορετικό τρόπο τα ίδια πράγματα, είτε δεν θα τα έλεγε καθόλου.
Για κάποιο λόγο πολλοί άνθρωποι χάνουν τις αναστολές τους μόλις μπουν στον κυβερνοχώρο. Το 2004 σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση CyberPsychology and behavior, ο ψυχολόγος Τζον Σούλερ του πανεπιστημίου Ράιντερ έδειξε ότι πολλοί παράγοντες οδηγούν σε αυτή την απώλεια των αναστολών και μιας φυσικής συστολής στον κυβερνοχώρο. Η ανωνυμία που μας προσφέρει ένα ιντερνετικό ψευδώνυμο, το γεγονός ότι παραμένουμε αόρατοι στους τρίτους, ο χρόνος ανάμεσα στη γραφή του μηνύματος και την απάντηση στα λεγόμενά μας, το γεγονός ότι τη δράση μας δεν την ελέγχει κανείς…
Ο άρτι γεννηθείς τομέας της κοινωνικής νευρολογίας ερμηνεύει κάπως το φαινόμενο. Κατά τους ερευνητές υπάρχει ένα εγγενές σφάλμα στη δυνατότητα αλληλεπίδρασης του κοινωνικού κυκλώματος του εγκεφάλου και στον δικτυωμένο κόσμο. Στις διαπροσωπικές επαφές ο εγκέφαλος διαβάζει διαρκώς συναισθηματικά και κοινωνικά ίχνη και σημάδια και τα χρησιμοποιεί για να σχεδιάσει την επόμενη κίνηση. Αυτή η διαδικασία παρεμποδίζει αυθορμητισμούς και πράξεις που θα προκαλέσουν σύγχυση στον συνομιλητή μας ή που θα βάλουν οριστικό τέλος σε αυτή την επαφή. Ασθενείς που έχουν υποστεί βλάβες στον πρόσθιο φλοιό του εγκεφάλου, έχουν χάσει την ικανότητα ελέγχου της αμυγδαλής. Σαν μικρά παιδιά κάνουν κοινωνικές γκάφες, όπως λόγου χάρη φιλούν έναν εντελώς ξένο, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι κάνουν κάτι που δεν θα έπρεπε να κάνουν.
Οι κοινωνικώς ορθές απαντήσεις εδρεύουν στην ορθή επαφή ανάμεσα στον πρόσθιο φλοιό και κάποια συναισθηματικά κέντρα όπως η αμυγδαλή. Ομως ο φλοιός χρειάζεται κοινωνικές πληροφορίες, όπως μία μεταβολή στον τόνο της φωνής ή το συνοφρύωμα του προσώπου για να επιλέξει και να διοχετεύσει καταλλήλως τις αυθόρμητες αντιδράσεις μας. Και προφανώς σε e-mail και μηνύματα δεν υπάρχουν τέτοια ερεθίσματα τα οποία να μας υποδεικνύουν με ποιο τρόπο ο συνομιλητής μας δέχεται αυτό που λέμε, αν το απορρίπτει ή έχει εκνευριστεί. Επίσης, όταν γράφουμε εκνευρισμένοι, η απουσία πληροφορίας σχετικά με την αντίδραση του παραλήπτη του μηνύματός μας δεν επιτρέπει στον εγκέφαλό μας να επιλέξει τις κατάλληλες λέξεις.
Ολη αυτή η διαδικασία βρίσκει κάποιους ανθρώπους πολύ πιο ευάλωτους από ό,τι άλλους και μπορεί να «πυροδοτηθεί» με ευκολία. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι και το πείραμα που καταγράφηκε στο Journal of Language and Social Psychology του 2002 κατά το οποίο ζευγάρι φοιτητών -που δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους- τοποθετήθηκαν σε διαφορετικά δωμάτια ώστε να γνωριστούν ανταλλάσσοντας μηνύματα και ηλεκτρονικές επιστολές. Κατά την άφιξη και την έξοδό τους από το εργαστήριο όλοι οι φοιτητές συμπεριφέρονταν πολύ καλά. Ομως προκάλεσε κατάπληξη το γεγονός ότι το 20% των μηνυμάτων που αντήλλασσαν ήταν τουλάχιστον αγενές.
Ενας ακόμη κίνδυνος
Πλέον αυτή η ιντερνετική «αγένεια» είναι ένας ακόμα από τους κινδύνους που εγκυμονούνται στο Διαδίκτυο. Τον περασμένο Οκτώβριο σε περιστατικό που δημοσίευσαν οι Times ένας 47χρονος Λονδρέζος καταδικάστηκε επειδή επιτέθηκε και τραυμάτισε σοβαρά με μαχαίρι έναν άνδρα με τον οποίο είχε ανταλλάξει ύβρεις στο chatroom.
Μία λύση στο πρόβλημα είναι η αντικατάσταση των μηνυμάτων με βίντεο. Το γεγονός ότι μπορεί κανείς να δει τις αντιδράσεις του συνομιλητή του βοηθάει στη διατήρηση των αναστολών και της γενικότερης συστολής μας μπροστά στον άγνωστο.
No comments:
Post a Comment