Του Άρντι Πουλάι για τους Southeast European Times, Τίρανα – 26/02/07
Ήρθε στο αεροδρόμιο και βρεθήκαμε – όπως στα έργα από την κομμουνιστική εποχή, όταν οι άνθρωποι μπορούσαν να συναντιόνται μόνο από μακριά, πέρα από τα σύνορα. Παρέμεινα μέσα στα όρια του αεροδρομίου και ο φίλος μου παρέμεινε κι αυτός στην επικράτεια της Δημοκρατίας της Τσεχίας. Ήταν μια παράξενη εμπειρία και για τους δυο μας. Κι όμως, τέτοιες συναντήσεις, συμβαίνουν ακόμα στην ανατολική Ευρώπη του 21ου αιώνα.
Μια συνηθισμένη εμπειρία στα Βαλκάνια : η απογοήτευση της βίζας Η εμπειρία μου δεν είναι μοναδική. Αρκεί κανείς να κοιτάξει στις ουρές μπροστά από τις ξένες πρεσβείες σε όλες τις βαλκανικές πρωτεύουσες. Κι όμως, να περιμένεις στην ουρά είναι μόνο η αρχή μιας μακρόπνοης και κοπιώδους διαδικασίας και αυτό γιατί; Απλά να πάρεις την αίτηση και, τελικά, τη βίζα! Σου δημιουργεί αμηχανία.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης κορυφής της ΕΕ στο Πόρτο Καρράς, στην Ελλάδα, το 2003, οι αρχηγοί των κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ και των βαλκανικών χωρών ανέλαβαν το έργο της απελευθέρωσης του καθεστώτος της βίζας για τους πολίτες των Βαλκανίων..
Ωστόσο, από τότε σημειώθηκε μικρή μόνο πρόοδος για την περιοχή.
Παρά τα λόγια για την χαλάρωση του καθεστώτος της βίζας για αρκετές κατηγορίες ανθρώπων, η πραγματική αλλαγή δεν έχει συμβεί ακόμη.
Η μεγάλη αναμονή οφείλεται στην ανάγκη συμμόρφωσης των βαλκανικών χωρών με τις προϋποθέσεις της ΕΕ, όπως την ενδυνάμωσε του κανόνα του δικαίου, την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, τη διαφθορά και την παράνομη μετανάστευση, την ενδυνάμωση της διοικητικής ικανότητας των συνοριακών αρχών και τη διασφάλιση της ασφάλειας των εγγράφων.
Το πρώτο βαλκανικό Σένγκεν;
Ας ξεχάσουμε για μια στιγμή την απογοήτευση που νοιώθουν οι βαλκάνιοι ότι δεν θα μπορέσουν να αποκτήσουν ποτέ μια βίζα Σένγκεν, να μπορέσουν να ταξιδέψουν σε χώρες της Ευρώπης. Το ζήτημα της βίζας είναι στην πραγματικότητα πολύ πολύπλοκο. Ορίστε γιατί….
Σαν κάτοχος αλβανικού διαβατηρίου χρειάζομαι βίζα να μπω σε χώρες που βρίσκονται μέσα στα Βαλκάνια, Κάποτε πλήρωνα 70 ευρώ για να αποκτήσω μια βίζα για τη Σερβία, η οποία εγκρινόταν για πολλαπλές εισόδους. Για παράδειγμα, στην πΓΔΜ, μπορείς να αποκτήσεις βίζα στον παραμεθόριο σταθμό, αλλά όχι όταν φτάνεις με το αεροπλάνο στο αεροδρόμιο των Σκοπίων – για να γίνει αυτό, θα πρέπει πρώτο να έχεις πάρει βίζα μέσω της πρεσβείας των Σκοπίων. Για τη Βοσνία & Ερζεγοβίνη, χρειάζομαι και για εκεί βίζα. Ούτε καν που θα εξέταζα τη διαδικασία εισόδου στην Κροατία, να μην αναφέρουμε τα νέα κράτη μέλη της ΕΕ, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.
Εν τω μεταξύ, οι πολίτες της Β&Ε και της Σερβίας που επιθυμούν να ταξιδέψουν στην Αλβανία χρειάζεται να κάνουν αίτηση για βίζα στην αλβανική πρεσβεία. Οι πολίτες της πΓΔΜ μπορούν να την αποκτήσουν στα σύνορα. Οι βούλγαροι και οι κροάτες δεν χρειάζονται καθόλου βίζα, αλλά θα πρέπει να καταβάλλουν φόρο στα σύνορα.
Όπως δείχνουν τα μπερδέματα αυτά, ενώ οι χώρες της νοτιανατολικής Ευρώπης αγωνιούν γα το πότε η ΕΕ θα απελευθερώσει το καθεστώς βίζας, δεν έχουν διασφαλίσει ακόμη την ελεύθερη διακίνηση των ανθρώπων μέσα από την περιοχή. Η μετακομμουνιστική μετάβαση έχει τελειώσει. Οι συγκρούσεις της δεκαετίας του 1990 έχουν ως επί τω πλείστω επιλυθεί. Ίσως, όπως υπαινίσσονται ορισμένοι αναλυτές, να έχει έρθει ο καιρός να εξετάζαμε τη δημιουργία ενός «βαλκανικού Σένγκεν».
«Το υφιστάμενο σύστημα βίζας Σένγκεν που ισχύει στην ΕΕ είναι ένα καλό παράδειγμα και θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μοντέλο για το ελευθερο πέρασμα των συνόρων, τον συστηματικό έλεγχο στα σύνορα, τα άσυλα και τα θέματα της μετανάστευσης στις βαλκανικές χώρες» λέει η Ιρένα Γκλούχακ σε έκθεση που δημοσίευσε το ερευνητικό κέντρο πολιτικών επιστημών του Ζάγκρεμπ.
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι χώρες των Βαλκανίων δεν θα πρέπει απλώς να μιμούνται την εμπειρία της ΕΕ αλλά να τη χρησιμοποιούν ως σημείο αναφοράς ενώ δημιουργούν το δικό τους μοντέλο ασφάλειας. Πάντως, το Σένγκεν αποτελεί ένα πετυχημένο παράδειγμα για το πώς μπορεί να καταφέρει κανείς να κινείται ελεύθερα και, παράλληλα, να διαφυλάττει την ασφάλειά του.
Κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης, ρώτησα τον Έρβαν Φουέρε, πρέσβη της ΕΕ στα Σκόπια, εάν είχε ακούσει το πασίγνωστο σήμερα αστείο που λέγεται στην περιοχή -- όταν οι βαλκανικές χώρες ενταχθούν στην ΕΕ, τα σημερινά μέλη θα φύγουν και θα επιβάλλουν νέα καθεστώτα θεώρησης διαβατηρίων σε ότι απόμεινε από την κοινότητα. Απάντησε ότι τα ζήτημα της βίζας είναι σκέτη απογοήτευση κι όχι μόνο στα βαλκάνια, αλλά και στις χώρες της ΕΕ, κι ένα πρόβλημα που αναζητά τη λύση του.
«Θα πρέπει να μη λησμονάμε τις ανησυχίες των κρατών μελών της ΕΕ που λένε ότι εάν δεν υπήρχε το καθεστώς βίζας, ο κίνδυνος από τους εγκληματίες που διακινούνται ελεύθερα είναι μεγάλος», είπε ο Φουέρε. «Αλλά νομίζω ότι το καθεστώς θεώρησης διαβατηρίων καθαυτό προκαλεί μεγάλα προβλήματα σε απλούς ανθρώπους γιατί οι εγκληματίες που εμείς θα θέλαμε να τους εμποδίσουμε να ταξιδεύουν θα βρούνε πάντοτε τον ένα ή τον άλλο τρόπο να ξεφύγουν τους κανόνες
Τελικά μπήκα στην Τσεχική Δημοκρατία
Αφήνω τη Λετονία και στο δρόμο της επιστροφής, αφού περίμενα αρκετές ώρες και πάλι στην Πράγα, έχοντας ανάμεικτα συναισθήματα από τη μεθοριακή μου συνάντηση με το φίλο μου, αποφάσισα να καλέσω την πρεσβεία της Τσέχικης Δημοκρατίας στη Ρίγα και να ζητήσω βίζα τράνσιτ. Εξεπλάγην όταν ο αξιωματούχος της πρεσβείας μου είπε «Κύριε, ως κάτοχος αλβανικού διαβατηρίου, μπορείτε να μπείτε στην τσεχική δημοκρατία χωρίς βίζα, αφού ήδη έχετε βίζα για τη Λετονία. Αυτό ισχύει και ένα έχετε βίζα να μπείτε σε οποιαδήποτε χώρα μέλος της ΕΕ».
Η απόφαση είχε αρχίσει να εφαρμόζεται αρκετούς μήνες πριν. Η κυβέρνηση της χώρας μου όμως δεν έχει ακόμα ενημερώσει τους ανθρώπους που εξακολουθούν να σχηματίζουν ουρές μπροστά από τις πρεσβείες. Το αλβανικό υπουργείο εξωτερικών δεν κατάφερε να επικαιροποιήσει την ιστοσελίδα του με τις μακροσκελής λίστες των πρεσβειών και οδηγίες που θα ενημερώνουν τους αλβανούς για το που θα μπορούσαν να κάνουν αίτηση.
Ένοιωσα μεγάλη ανακούφιση μπαίνοντας στην Πράγα. Τελικά κατάφερα να συναντήσω τον φίλο μου και να τα πούμε με την ησυχία μας. Όση ώρα ήμασταν μαζί, είχα ξεχάσει τα προβλήματα βίζας που αντιμετώπιζα και σε ποια πρεσβεία θα με οδηγούσε το επόμενο ταξίδι μου.
No comments:
Post a Comment