Books:Η ΠΕΛΑΣΓΙΚΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

Ana Dhmitrou, Oi pellasgi,

Athina, 1994

Κεφάλαιο 2

Η ΠΕΛΑΣΓΙΚΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ

ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

Ή επιγραφή βρέθηκε τό 1886, στό χωριό Καμίνια της Λή­μνου, σε επιτάφιο στήλη. Ή στήλη φέρει ανάγλυφο προτομή πολεμιστή, ό όποιος στο δεξί του χέρι κρατάει δόρυ. Κατά γε­νική ομολογία ή επιγραφή γράφτηκε ατή γλώσσα των Τυρση-νών Πελασγών, πού κατοικούσαν κατά τήν παράδοση καί τήν νήσο Λήμνο (Θουκ. Δ 109). Όταν τό 510 π.Χ. ό Αθηναίος Μιλ­τιάδης ό Κίμωνος κατάκτησε τήν Λήμνο, οι Πελασγοί κάτοικοι της εκδιώχτηκαν άπό τους Αθηναίους (V1140 ΗΡΟΔΟΤΟΣ). Άπό τό γεγονός αυτό τής καταλήψεως τής Λήμνου άπό τόν Μιλτιά­δη συμπεραίνεται, όπως καί παρακάτω διαπιστώνεται, ότι ή επιγραφή γράφτηκε τόν 6ο π.Χ. αιώνα. Ή επιγραφή είναι γραμμένη σέ δύο μέρη, μέ πολύ μικρές διαφορές στά γράμμα­τα των δύο μερών. Δηλαδή τά γράμματα ο, θ, φ στό Α μέρος είναι στρογγυλά στό Β μέρος είναι τετράγωνα. Μικρή διαφορά υπάρχεικαί στό Σ.

Οί ελάχιστες αυτές διαφορές δείχνουν ότι τό Α καί Β μέρος γράφτηκε άπό διαφορετικό χαράκτη. Γλωσσικά αποδεικνύεται ότι τό Β είναι συμπλήρωμα τοϋ Α,

Ή επιγραφή είναι γραμμένη μέ τό ελληνικό αλφάβητο, σέ λαλιά, όμως, άγνωστη καί ακατανόητη, σ' όσους ασχολήθηκαν μέ τή μελέτη καί ερμηνεία της. Τελικά ερμηνεύτηκε στίς αρ­χές τοϋ αίώνα μας άπό τόν ΙΑΚΩΒΟ ΘΩΜΟΠΟΥΛΟ.

Μέ τήν ανάγνωση τής επιγραφής ασχολήθηκαν αρχικά οί Γάλλοι έκδοτες Οουδίη καί ϋυΓΓ030ή καί αργότερα ό Σουηδός ΝβοΜιτίΒηδοη. Ή ανάγνωση καί τών τριών, Ιδίως τοϋ Νβοπιτιβη-8οη, ελάχιστα διαφέρει μέ τήν ανάγνωση τοϋ Θωμόπουλου. Οί μεταξύ τους διαφορές είναι ασήμαντες, ώστε δέν μεταβάλλε­ται καθόλου ή έννοια τών λέξεων.

27

Ή γλωσσολογική ανάλυση της επιγραφής τής Λήμνου άπό τόν Ι. Θωμόπουλο είναι σαφής καί πλήρης. Κάθε πελασγική λέ­ξη συναντάται στην γλώσσα τοΰ Όμηρου, τοϋ Ησυχίου, τήν γλώσσα τών λεγόμενων ιστορικών χρόνων, ακόμη καί στην ση­μερινή καθομιλουμένη, παρ' όλη τήν εξέλιξη καί τίς μεταβο­λές της γλώσσας μας, ώς σήμερα. Όπως θά διαπιστώσει ό αναγνώστης έχουμε ταύτιση τής Πελασγικής καί ελληνικής γλώσσας, χωρίς καμμιά πλέον αμφισβήτηση. Σημειώνεται ότι ή Πελασγική γλώσσα ανάγεται στους νεολιθικούς χρόνους, εί­ναι δηλαδή πολύ αρχαιότερη τής γλώσσας τής γραμμικής γρα­φής (1500 π.Χ) καί μιλιόταν ώς τους ιστορικούς χρόνους σέ απομονωμένα μέρη, όπως έδειξε καί ή επιγραφή αυτή τής Λή­μνου. Ό Τζών CHADWICK λέει, ότι οι αρχαίοι "Έλληνες, παρ' όλες τις κατά τόπους διαλέκτους, μπορούσαν και συνεννοού­νταν μεταξύ τους «διότι μητέρα όλων αυτών των τοπικών δια­λέκτων ήταν μία γλώσσα, πού σέμιά χώρα μέ τόσα βουνά, κόλ­πους καί νησιά έχασε τήν συνοχή της». "Ετσι, λοιπόν, εξηγεί­ται καί ή διατήρηση τής αρχέγονης πελασγικής ελληνικής γλώσσας στην νήσο Λήμνο, όπου οι επαφές μέ τον «έξω κό­σμο» ήταν περιορισμένες.

Παραθέτουμε αναλυτικά τήν ανάγνωση καί ερμηνεία τής επιγραφής χωριστά τοϋ Α καί Β μέρους της.

Συνοπτικά τό περιεχόμενο τοΰ Α μέρους της επιγραφής εί­ναι τό έξης: Ό νεκρός Ταβάρζιος Μυριναϊος έσωσε τή Πατρί­δα του πρώτα από τους γείτονες επιδρομείς (της Θρακικής χερσονήσου) καί δεύτερο άπό τους Μαλιεϊς. Καλείται επίσης ό διαβάτης νά έχει διαρκή θλίψη - μαράζι - γιά τόν θάνατο τοϋ ήρωα αύτοϋ.

Παραθέτουμε τήν μετάφραση τοϋ μέρους αύτοϋ κατά λέξη:

«Οδοιπόρε, όταν οι Φωκεϊς έπετέθησαν έσωσε αυτός τήν Πα­τρίδα του, ένώ έχασε εκείνος (σκοτώθηκε). Νά μοϋ ζήσεις ώ Χαράλη, ας ζής. Επακολούθησε δυστυχία. Εξεδιώχθησαν οι Φωκεϊς. "Ας ζής. Έμφανίσου, έπέπλευσε, έκεϊνος ό όποιος, προς λύπη μου, γειτονεύει. "Αχ εξέλιπε αυτός».

Όπως είναι φανερό ό έπιγραμματογράφος άναγγέλει στον οδοιπόρο ότι, όταν έπετέθηκαν οι Φωκεΐς, ό Χαράλης έσωσε πολεμώντας τη Πατρίδα του, άλλα καί ότι τελικά ό ίδιος σκο­τώθηκε στή μάχη. Τώρα πού επετέθη ξανά ή γείτων (Θρακική χερσόνησος) εκφράζει τή λύπη του, διότι εξέλιπε ό ήρωας αυ­τός, τόν προτρέπει μάλιστα νά εμφανιστεί, γιά νά σώσει έκ νέου τή Πατρίδα του!

Στό Α' μέρος, λοιπόν, τής επιγραφής ό Μυριναϊος ήρωας Ταβάρζιος Χαράλης υμνείται, διότι έσωσε τή Πατρίδα του άπό τήν επιδρομή τής γείτονος Θρακικής χερσονήσου καί των Μα-λιέων. Στό Β μέρος υμνείται, διότι πολέμησε εναντίον των Φω-κέων καί σκοτώθηκε. Όταν, όμως, ή γείτων επανήλθε, ώς κα­τακτητής, εκφράζεται ή λύπη, διότι ό ήρωας είναι νεκρός.

Τό ορθό τής ερμηνείας τής επιγραφής αυτής τής Λήμνου επιβεβαιώνεται άπό τά ίδια τά γεγονότα, πού αναφέρονται σ' αυτήν.

Ό Ηρόδοτος (VI34 - 39) παραδίδει τά έξης: Κατά τήν εποχή τοϋ Πεισιστράτου ό Αθηναίος Μιλτιάδης ό Κυψέλου έξεστρά-τευσε εναντίον της Θρακικής Χερσονήσου, τή κατέλαβε καί έγινε ό πρώτος της τύραννος (γύρω στά 559 π.Χ.).

Τόν Μιλτιάδη διαδέχτηκε ό ανιψιός του καί γυιός τοϋ αδελ­φού του Κίμωνος Στησαγόρας. Αυτόν στή συνέχεια διαδέχτη­κε ό αδελφός του Μιλτιάδης γύρω στό 515 π.χ. Οι δύο πρώτοι επεχείρησαν ατυχείς πολέμους εναντίον τών γειτόνων τους οτήν Ασιατική όχθη τοϋ Ελλησπόντου Λαμψακηνών καί πιθα­νώς κατά τήν εποχή αυτή έγινε άπό τους ίδιους καί ή επιχεί­ρηση εναντίον τής Λήμνου, πού αναφέρεται στό Α μέρος τής επιγραφής. Επιχείρηση στην οποία πολέμησε ό Ταβάρζιος Χαράλης καί εκδίωξε τους εχθρούς.

Ό δέ τελευταίος τύραννος Μιλτιάδης ό Κίμωνος κατέλαβε τήν Λήμνο (510 π.Χ.) κατά τόν Ηρόδοτο, ώς έξης: «Ώς ή Χερ­σόνησος ή έν Έλλησπόντφ έγένετο ύτχό Άθηναίοισι, Μιλτιά­δης ό Κίμωνος... νηΐ κατανύσας έξ Έλαιοϋντος τοϋ ένχερσο-νήσω ές τήν Λήμνον προηγόρευε έξιέναι έκ τής νήσου τοΐσι Πελασγοϊσι. Ήφαιστιέες μέν νυν έπείθοντο, Μυριναΐοι δέ... έπολιορκέοντο, ές ό καί ούτοι παρέστησαν. Οϋτω δή τήν Λή­μνον έσχον Αθηναίοι τε καί Μιλτιάδης» (V1140).

Ό Μιλτιάδης, λοιπόν, μέ ένα μόνο πλοίο ζήτησε τήν παρά­δοση τοϋ νησιού. Καί οι μέν κάτοικοι τής Ήφαιστίας δέχτη­καν, οι Μυριναΐοι, όμως, αρνήθηκαν, πολέμησαν, ηττήθηκαν καί τέλος εκδιώχτηκαν άπ' τό νησί. Ή κατάληψη τής Λήμνου άπό τόν Μιλτιάδη είναι αυτή ακριβώς πού αναφέρεται στό Β μέρος τής επιγραφής (επανήλθε ή γείτων).

Άπό τά παραπάνω διαπιστώνεται επίσης τό σημαντικό ότι οί Πελασγοί κάτοικοι τής Λήμνου μέχρι καί τό 510 π.Χ. διατή­ρησαν τή διάλεκτο τών προγόνων τους," απομονωμένοι καθώς ήταν στό νησί τους. Στή πελασγική αυτή διάλεκτο ύμνησαν τόν ήρωα τους, αποτυπώνοντας πάνω οτήν επιτάφιο στήλη, μέ τό κοινό αλφάβητο τής εποχής, τήν αιώνια ευγνωμοσύνη τους προς αυτόν, πού πολλές φορές έσωσε τήν πατρίδα του. Έξ άλλου, έτσι ακριβώς ό Ελληνισμός απέδιδε φόρο τιμής στους ηρωικούς νεκρούς του, τους παρέδινε οτήν αιώνια μνήμη μας. Τό δείχνουν οί εκατοντάδες επιτύμβιες στήλες όλων τών έπο-Χών, πού μέχρι σήμερα έχουν έλθει στό φώς. "Ας θυμηθούμε

τό επίγραμμα τοϋ Σιμωνίδη στον τόπο της θυσίας των 300 τοΰ Λεωνίδα, τίς Θερμοπύλες: Ξένε (οδοιπόρε) πήγαινε νά πής στους Λακεδαιμονίους, πώς είμαστε θαμμένοι έδώ πιστοί στίς εντολές τους. «ώ ξεϊν άγγέλλειν Λακεδαιμόνιας...». Τελειώ­νοντας μέ την επιγραφή της Λήμνου παραθέτουμε καί τήν ερ­μηνεία της επιγραφής άπό κάποιον "Ελληνα της Αιγύπτου, όπως τήν παραδίδει ό ϊδιος ό Ιάκωβος Θωμόπουλος προς απλή μόνο ενημέρωση, ό όποιος φυσικά τήν απορρίπτει μέ τήν ερμηνεία του μερικά χρόνια αργότερα. Ό ονόματι Β. Αποστολίδης τό 1887 απέδωσε... σημιτική καταγωγή στή λα­λιά της επιγραφής. Βάσει, λοιπόν, αυτού έδωσε τήν έξης ερ­μηνεία:

Α' Μέρος Ε Ρισθο Ζεροναΐθ, ό κατακτητής της Ρόδου, Νάξου, Πάρου, Ανάφης, Αστυπάλαιας και Θήρας, αποθανών τη2α τοϋ μηνός Άλασιάλ. Ό ρηθείς Ζεροναΐθ ήτο αρχιστράτηγος τής πόλεως Μυρίνης.

Β' Μέρος

Ούτος εστίν ό τάφος τοϋ ήγεμόνος των Άμοραίων καί κα-τακτητοϋ των νήσων Θήρας, Αστυπάλαιας, Πάρου καί Ανά­φης, αποθανόντος τήν (;) του Έλζίου δευτέρου μηνός τοΰ ένιαυτοϋ. Ό ρηθείς Ζεροναΐθ Ε Ρισθο ήτο μέγας Βασιλεύς τής Λυδίας καί τής Αίολίδος.

Σχετικά μέ τή παραπάνω «ερμηνεία» δέν αξίζουν σχόλια. Είναι ολοφάνερη ή αύτοαπόρριψή της...

Τέλος, γιά νά μήν υπάρξει καμμιά αμφιβολία περί τής Πε­λασγικής φύσεως τής επιγραφής αυτής τής Λήμνου, αναφέ­ρουμε οτι τό 1926 ανασκαφές στην Ήφαιστία, Χλόη καί Πολιό-χνη τής Λήμνου έφεραν στό φως μικρό αριθμό επιγραφών, κα­θώς καί πήλινα ειδώλια καί αγγειογραφίες, τά όποια επίσημα χαρακτηρίστηκαν Πελασγικά. Ακριβώς οι νέες αυτές επιγρα­φές αποδεικνύουν ότι πράγματι ή επιγραφή τών Καμινιών εί­ναι καί αυτή προϊόν τής ντόπιας πελασγικής τέχνης.

Καί μιά ξένη μαρτυρία. Ό Geprge Tomson στό βιβλίο του ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ (σελίδα 117) σημειώνει: «τέλος, κάμπο­σες επιγραφές πού ανακαλύφτηκαν στή Λήμνο είναι σέ γλώσ­σα στενά συγγενική μέ τήν Ετρουσκική». Φυσικά, πρίν άπ' αυ­τό αναφέρει τίς Ελληνικές Ιστορικές παραδόσεις, περί τής πελασγικής καταγωγής τών Έτρούσκων.

Αλβανική γλώσσα

Τελειώνοντας τό 1ο μέρος, περί της γλώσσας τών Πελασ­γών, σημειώνεται ότι καί η Αλβανική Γλώσσα είναι Πελασγι­κής προελεύσεως. Στό συμπέρασμα αυτό κατέληξε ό Ιάκωβος Θωμόπουλος, μελετώντας τίς Πελασγικές επιγραφές τής Λή­μνου καί τής Κρήτης.

Σήμερα, όμως, τά πράγματα είναι διαφορετικά. Κατά τόν Γερμανό γλωσσολόγο Γκούσταβ Μάγιερ οτίς 5.140 αλβανικές λέξεις, πού ό 'ίδιος μελέτησε, 1420 είναι από λατινογενείς γλώσσες, 1180 άπό τή Τουρκική, 840 άπό τήν σημερινή Ελλη­νική γλώσσα καί 540 άπό σλαυϊκά Ιδιώματα. Ή γνήσια δηλαδή, αλβανική γλώσσα, βαίνει προς αφανισμό.

Τέλος πρέπει νά σημειωθεί ότι δέν υπάρχουν αλβανικά γραπτά κείμενα πρίν άπό τόν 15ο αιώνα μ.Χ.. Μάλιστα μέχρι πριν 100 περίπου χρόνια οί Αλβανοί δέν είχαν οΰτε καν αλφά­βητο.

105