Myrto-emri i vertete i Olimpiadhes, princeshes se Epirit

Pergatitur nga Edvin Qyrici

Dicka mbi Filipin dhe Aleksandrin e Madh.

Kam deshire te shkruaj dicka me permbajtje historike, per sa i perket Filipit te Maqedonise dhe trashegimtarit te tij Aleksandrit te Madh, pasi kam vene re se shume shqiptare ngaterrojne shume personazhet historike, me deshiren e tyre per ti nxjerrin keta kusherinje te pare. Kjo deshire shpesh i con ne afermime qesharake, te tipit qe Aleksandri i Madh ishte Ilir dhe si “rrjedhim”, Shqiptar. Nuk do te kishte asgje te keqe po te ishte keshtu, po kjo nuk eshte e verteta. Ndoshta kjo eshte nje rrjedhoje e asaj qe thashe me lart, ndoshta thjesht nje mosnjohje e mire e historise se vertete ose te dyja bashke keto teza, pasi vihet re shume shpesh edhe nje ngaterrim i terminologjise Epir dhe Iliri, duke i pare keto si e njejta gje, nderkohe qe ne historine boterore, keto jane du krahina krejtesisht te ndryshme edhe pse ne kufij me njera tjetren.

Filipi, ose per kapricio ose per motive shteterore, kishte pasur shume gra.

E para, quhej Fila dhe vinte nga aristokracia e Elimiothidhit. Kjo u martua me Filipin ne vitin 359 dhe i dha nje djale, per te cilin nuk dihet asgje.

Nje vit me vone Filipi martoi Audaten, vajzen e mbretit Ilir dhe i dha atij nje vajze me emrin Cinane.

Martesa me Olimpiadhen, duket se ka qene si per motive politike ashtu edhe per motive sentimentale. Filipi ishte dashururar pas saj kur ajo ishte akoma femije, ne tempullin e Samothrakes, ku te dy shkonin per lutje. Olimpiadha, ishte vajza e Neoptolemit, Mbreti i Epirit, qe kishte vdekur kur ajo ishte ende e vogel. Pra nuk ishte Ilire po Epiriote. Shumekush tenton te shpjegoje prejardhjen Ilire duke u nisur nga emri i saj Olimpia(qe ne fakt ishte Olimpiadha) dhe e ben kete pa e ditur se Olimpiadha, nuk eshte emri i saj i vertete. Emri i vertete i saj ishte Mirtali, qe vjen nga fjala “mirto”(nje lule). Pasi u martua me Filipin qe vinte nga Thiva per te organizuar ushtrine e Maqedonise, duke mos dashur nje burre ushtarak, ajo i lutej Dhionisit dhe per te mare pjese ne keto lutje, ajo nderroi emrin ne Olimpiadha. Tutori i saj ishte xhaxhai i saj Ariba, qe kishte trasheguar kuroren mbreterore pas vdekjes se te vellait. Ai kishte mare nen mbrojtjen e tij Olimpiadhen dhe vellane e saj Aleksandrin. Ariba, e pranoi me kenaqesi martesen e Olimpiadhes me mbretin e fuqishem te Maqedonise, edhe pse nuk kishte shume shkak te gezohej per kete, pasi pak me vone, ne vitin 342, Filipi e rezoi ate nga froni mbreteror i Epirit(nuk dihet arsyeja) dhe e detyroi te ikte fare nga Epiri, duke e zevendesuar ate me vellane e Olimpiadhes, Aleksandrin.

Nga nusja Epiriote, Filipi pati dy femije, Aleksandrin dhe Kleopatren. Gjithsesi, Filipi u merzit shume shpejt me Olimpiadhen pasi ajo ishte shume e dedikuar pas riteve dhe culteve fetare te Dionisit dhe shpesh ajo ishte kapur duke bere rite dhe magjira qe nuk shikoheshin me sy te mire nga elita Maqedonase. Thone qe nje here Filipi e gjeti krevatin e tyre martesor te mbushur me gjarperinj, me te cilet ajo shpesh mbeshtillej.

Jeta e Filipit, u popullua edhe nga gra te tjera, si Filinna, nje balerine(kercimtare) nga Larisa, qe i dha nje djale tjeter Arrideon. Vetem se ky, duke qene me origjine te thjeshte nga ana e te jemes (madje thone qe ishte edhe si pak budalla), nuk e shqetesonte Aleksandrin per trashegimnine e fronit mbreteror.

Filipi pati dhe nje te dashur, Nikisipoline nga Ferete, e cila i dha atij nje vajze me emrin Thessalonika.

Aleksandri i Madh u zgjodh gjeneral i ushtrise se Aleances Greke ne Korinth dhe Iliria nuk bente pjese ne kete Aleance se ata nuk ishin Greke. Madje Aleksandri i Madh, para se te fillonte luften ne Azi kunder Persianeve, sulmoi Ilirine dhe e pushtoi ate, per te mos lene pas idene se me ikjen e tij ne Azi, Maqedonia do mbetej e pambrojtur. Beteja midis Ilirive dhe Maqedonasve, u be ne veri te Korces se sotme. Aleksandri mori dhe shume luftetare mercenare nga Iliria per luften kunder Persise.

Burimet, Bibliografia, Tekstet, Frazat te mara nga:
TITO LIVIO - STORIE (ab Urbe condita)
POLIBIO - STORIE
APPIANO - BELL. CIV. STORIA ROMANA
DIONE CASSIO - STORIA ROMANA
PAOLO GIUDICI - STORIA D'ITALIA
UTET - CRONOLOGIA UNIVERSALE
I. CAZZANIGA , ST. LETT. LATINA,

******************************

Οι γονείς του

Ο Αλέξανδρος, που γεννήθηκε στην Πέλλα, την αρχαία πρωτεύουσα της Μακεδονίας, ήταν γυιός του Φιλίππου του ΙΙ, βασιλιά της Μακεδονίας και της Ολυμπιάδας, πριγκίπισσας από την Ήπειρο. Ο θρύλος λέει ότι γεννήθηκε την ίδια μέρα που κάηκε ο ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσσο (ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου).

Η ανατροφή του

Δάσκαλός του ήταν ο Αριστοτέλης. Του δίδαξε ρητορική και λογοτεχνία και ενίσχυσε το ενδιαφέρον του για τις επιστήμες, την ιατρική και τη φιλοσοφία. Ήταν άριστος μαθητής, μάθαινε γρήγορα και αγαπούσε ιδιαίτερα τον Όμηρο. Λέγεται ότι κοιμόταν με την Ιλιάδα κάτω από το μαξιλάρι του. Σεβόταν τόσο πολύ το δάσκαλό του που έλεγε χαρακτηριστικά Στον πατέρα μου οφείλω το ζην αλλά στο δάσκαλό μου το ευ ζην
Στα παιδικά του χρόνια αναφέρεται το μεγάλο στοίχημα που έβαλε με τον πατέρα του, να δαμάσει ένα υπέροχο ατίθασο άλογο. Ο Αλέξανδρος αντιλήφθηκε ότι το ζώο φοβόταν την ίδια του τη σκιά και το γύρισε καταπρόσωπο στον ήλιο. Το ημέρεψε και έγινε ο σύντροφός γιά 20 περίπου χρόνια, ο Βουκεφάλας.

Η προσωπικότητα του Αλέξανδρου

Ο Αλέξανδρος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους κατακτητές της ιστορίας, ιδιοφυΐα σε θέματα τακτικής και διοίκησης των ανδρών. Ήταν συνήθως γενναίος και γενναιόδωρος, αλλά μπορούσε να γίνει και σκληρός και αγενής όταν η πολιτική το επέβαλε. Λένε ότι επιρεαζόταν άσχημα από το κρασί, για παράδειγμα σκότωσε τον φίλο του Κλείτο σ΄ένα γλέντι. Μετά όμως το μετάνιωσε βαθύτατα. Σαν ηγέτης και οραματιστής είχε μεγάλα σχέδια. Σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς σχεδίαζε να ενώσει την Ανατολή και τη Δύση, ως τα όρια των Ηράκλειων Στηλών, σε μια απέραντη αυτοκρατορία. Για να το πετύχει αυτό διαδίδει τον Ελληνικό πολιτισμό στα βάθυ της Ανατολής αλλά αποδέχεται και ο ίδιος περσικούς τρόπους, παντρεύεται Περσίδες και παροτρύνει και ενθαρρύνει ανώτατους αξιωματικούς του να κάνουν το ίδιο, διδάσκει Ελληνικά σε 30.000 Πέρσες και τους παίρνει στο στρατό του. Για να ενισχύσει τη συνοχή της αυτοκρατορίας του ιδρύει πόλεις, πολλές με το όνομα Αλεξάνδρεια, σ΄όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του. Σ΄αυτές εγκαθίστανται Έλληνες βετεράνοι του στρατού του. Προσελκύονται νέοι άνθρωποι, έμποροι, άνθρωποι των γραμμάτων. Διαδίδεται ο ελληνικός πολιτισμός και η Ελληνική γλώσσα γίνεται ευρέως γνωστή.

Ήταν τέτοια η εντύπωση που προκάλεσε στους μεταγενέστερους, ώστε κατέκτησε τη λαϊκή φαντασία σ΄όλες τις χώρες, από όσες πέρασε και από όσες δεν πέρασε. Οι μυθολογίες όλου του κόσμου μιλούν με θαυμασμό για τα έργα και τις αρετές του ήρωα. Ακόμη και στο Κοράνιαναγνωρίζεται στον Αλέξανδρο ρόλος στο ευρύτερο σχέδιο του Θεού για τον κόσμο.