Publikuar me: Enjte, 17 Maj 2012 17:30
Nga Alfred Lela, revista Mapo
Pse
u shoqërua me mister vizita në Washington e Kreshnik Spahiut dhe kush e
mundësoi atë? Kush është ndërmjetësi mes Kreshnik Spahiut dhe
interesave turke në Shqipëri? A janë të interesuar amerikanët për një
rimëkëmbje të Perandorisë së dikurshme Osmane? A ka ardhur koha që pas
infrastrukturës së biznesit, arsimit dhe ideve turke, Ankaraja të
përfaqësohet edhe politikisht në Shqipëri? Neo-otomanizmi, një doktrinë
apo një shpikje?
***
Shkrimi i plotë bashkangjitur reagimet e (linku këtu) z. Nuh Tokçelik e avokati i Fetullah Gylenit të botuara në numrin e ri të revistës
Kur
javë më parë, një panel gazetarësh, të ftuar në studion e Top Story të
Sokol Ballës, ngulmonte te pyetja se ‘si i siguronte paratë për të
mbuluar shpenzimet e aktiviteteve të Aleancës Kuq e Zi, Kreshnik Spahiu
nxirrte diçka nga xhepi i brendshëm i xhaketës. “Asi nën mëngë’ ishin
kartat e anëtarësimit, një prej të cilave, sipas shefit të AKZ,
kushtonte 10 euro. Spahiu, duke nënvizuar atë që ai quante ‘sukses të
madh të Aleancës’, përmendi Durrësin dhe sesi, sipas tij, vetëm në këtë
qytet, vetëm në një ditë, kishte pasur mbi 1 mijë anëtarësime. Duke
luajtur me një shifër që një prej gazetarëve të ftuar ia quajti
‘hiperbolë’, ai i shtyu dhe më tej kartat, duke u shprehur se Aleanca
Kuq e Zi synon një anëtarësi prej 1 milionë vetësh. “Bëjeni vetë
llogarinë, sa bëjnë 1 milion herë 10 euro”, i sfidoi gazetarët Spahiu,
duke i dhënë kështu publikut një përgjigje të vagullt, por edhe të
pasaktë mbi financimin e lëvizjes së tij, të saposhpallur parti.
Një
milion anëtarë herë 10 euro, bëjnë plot 10 milionë euro, duhet të ketë
menduar një publik pasiv, i humbur para retorikës nacionaliste të shefit
të Aleancës, që ka premtuar ‘shfronësimin e sulltanëve’, mandate të
kufizuara, heqjen e imuniteteve bashkë me nxjerrjen jashtë skenës
politike të PD-së e PS-së, të dyja këtyre ‘partive bolshevike’, dhe
zëvendësimin e tyre me forcën e parë, që njërit prej gazetarëve të ftuar
sërish iu duk hiperbolike, e që do të ishte pikërisht formacioni që ai
kryeson, tashmë zyrtarisht, Aleanca Kuq e Zi. Që pas intervistës në Top
Story, revista MAPO ka kryer një hetim duke hulumtuar mbi burimet e
mundshme të financave të Aleancës Kuq e zi.
Misteri i një vizite dhe lidhja turke
Në
botën e ndërlikuar të politikës, financimet vijnë bashkë me
sponsorizimet apo lobimet. Këto të fundit janë edhe më të shtrenjta se
financimet e drejtpërdrejta në formën e donacioneve apo blerjeve të
kartave të anëtarësimit. Një sponsorizim i tillë politik mund të
konsiderohet vizita në Amerikë e Kreshnik Spahiut. Ky tur u krye me
statusin e sapomarrë të shefit të Aleancës Kuq e Zi dhe jo në atë të
nënkryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Një vizitë në një
status të tillë, z. Spahiu e pat kryer në vitin 2008. Vizita në
Washington e kreut të Aleancës Kuq e Zi është hapur e mbyllur me mister.
I vetmi akt transparence ka qenë një intervistë e Kreshnik Spahiut për
radion Zëri i Amerikës, seksioni shqip, ku është folur me terma të
përgjithshëm. Edhe vetë pyetjet e gazetares nuk kanë sqaruar shumë për
nivelin, shtrirjen apo qëllimin e vizitës në Washington të kreut të
Aleancës. Një prej tyre ka filluar me ‘sipas një zyrtari amerikan’.
Arsyet se pse vizita ka lëvizur brenda një axhende të pasqaruar dhe
gjysmë sekrete kanë të bëjnë me atë se ajo ka qenë një investim privat,
më saktë një lobing individësh pranë zyrtarëve amerikanë. Lobimi është
një industri më vete në rrethet politike e diplomatike në Washington, ku
grupet e interesit, shtetet, aleancat rajonale, kompanitë e mëdha apo
edhe individët kërkojnë mbështetje nga Kongresi apo Shtëpia e Bardhë për
axhendat e tyre. Sipas përllogaritjeve, miliarda dollarë çdo vit
ndërrojnë duart si derivat i drejtpërdrejtë ose anësor i përpjekjeve të
firmave apo individëve lobues. Burime diplomatike, me kushtin e
anonimatit, i thanë revistës MAPO se vizita e Kreshnik Spahiut në
Amerikë është mundësuar në sajë të ndërmjetësimit të një shtetasi turk,
Nuh Tokçelik.
Tokçelik dhe elitat shqiptare
Tokçelik, në
fakt, nuk është vetëm qytetar turk: ai ka marrë nënshtetësinë shqiptare
pas një vendimi të Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Bamir Topi,
me dekret nr.6924 të datës 15 mars 2011. Nuh Murat Tokçelik është i
njëzeti, në një listë me 24 emra gjithsej, të cilëve presidenti Topi ka
vendosur t’u japë nënshtetësinë shqiptare. Nuh Tokçelik drejton Qendrën e
dialogut “Prizmi”, i cili paraqitet në publik si një fondacion kulturor
që kontribuon në dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor. Kjo qendër ka
botuar pjesën më të madhe të veprave të mendimtarit bashkëkohor turk
Fetullah Gylen. Më saktë, Nuh Tokçelik është përfaqësues i Fetullah
Gylenit në Shqipëri. Gjatë vitit të shkuar, të gjitha gazetat shqiptare u
përmbytën nga shkrime promocioanle apo komente rreth Fetullah Gylenit
dhe rolit të tij si dishepulli i paqes ndërfetare e ndërkulturore.
Viti
2011 ka qenë gjithashtu një vit i ngjeshur me simpoziume e veprimtari
të tjera, të cilat kanë pasur si qëllim përhapjen në Shqipëri të ideve
të Gylenit. Sipas gazetës ‘Start’, e cila është një botim online i
universitetit ‘Epoka’, gjithashtu një qendër e përhapjes së kulturës
turke, në një simpozium me temë idetë e Gylenit, të 11 tetorit 2011,
kanë marrë pjesë emra të njohur të botës akademike shqiptare. Ndër të
tjerë, Gjergj Sinani, Zyhdi Dervishi, Adriatik Kallulli, Agron Tufa.
Programin, vazhdon gazeta ‘Start’, e ka përshëndetur drejtori i shtëpisë
botuese “Prizmi”, Nuh Tokçelik. Të pranishëm, sipas ‘Start’, ishin
zv.ministri i Arsimit, Halit Shamata; zv.ministri i Mbrojtjes, Ekrem
Spahia; ish-prefekti i Tiranës, Ruzhdi Keçi; kryetari i “Forumit
Shqiptar për Aleancë të Qytetërimeve”, Besnik Mustafaj; si dhe studiues e
akademikë, artistë, shkrimtarë e të tjerë.
Përveç rrafshit
akademik, Tokçelik ka vijuar kontaktet edhe me botën fetare,
përkatësisht atë muslimane. Të enjten e 24 qershorit 2010, sipas sajtit
online të Myftinisë së Shkodrës, ai ka bërë një vizitë në këtë
institucion fetar, ku është pritur nga imami Muhamed Sytari. Tokçeik ka
mundësuar edhe një vizitë në Turqi në nëntor 2007 të Kryegjyshit Botëror
të Bektashinjve. Kryegjyshi është shoqëruar gjatë gjithë vizitës nga
përfaqësuesi i PRIZMIT në Shqipëri, Nuh Tokçelik.
Një tjetër
simpozium për përhapjen e ideve të Fetyllah Gylenit, organizuar nga
Universiteti i Tiranës, Universiteti ‘Fatih’ në Turqi dhe qendra e
Dialogut ‘Prizmi’, mbështetur edhe nga Ministria e Kulturës, është
organizuar në mars të vitit të shkuar. Në takim kanë marrë pjesë 36
akademikë të shquar, sipas lajmërimit zyrtar për aktivitetin, ‘nga
Shtetet e Bashkuara, Australia, Anglia, Franca, Turqia, Kosova,
Bullgaria, Gjermania dhe sigurisht edhe nga Shqipëria.’
Të enjten e
15 marsit, ‘Epoka’, një universitet turk, organizoi një Forum me temë
‘Partitë e reja dhe risitë që do të sjellin në konfigurimin e politikës
shqiptare’. I ftuar për të moderuar Forumin ishte gazetari Blendi
Fevziu, autori i emisionit që mbahet si me ndikimin më të gjerë politik
në vend. Pak kohë më parë, siç vërente publicisti Mark Marku në një
shkrim për gazetën Mapo, në një ‘nder’ që u bëhet vetëm politikanëve të
kalibrit Berisha e Rama, Kreshnik Spahiu i Aleancës Kuq e Zi ishte i
ftuar në një përballje me gazetarët në studion e Top Story të Sokol
Ballës, një tjetër gazetar me ndikim në Shqipëri. Balla, pak ditë më
pas, botoi një koment po në gazetën ‘Mapo’ me titull ‘Kreshniku, rreziku
që vjen nga Greqia’. Në të, gazetari i njohur mundohej të vinte një
shenjë barazimi mes AKZ së Spahiut dhe ‘mamuthëve’ të politikës
shqiptare PD e PS, duke projektuar njëfarë force të kërkuar përmes
numrave. Sokol Balla ishte, në fakt, i pari nga gazetarët e rëndësishëm
që i mëshonte idesë se me ‘Aleancën’ kishte ardhur një aktor i dorës së
parë në politikën shqiptare.
Aleanca Kuq e zi si outpost i neo-otomanizmit
Aleanca
Kuq e Zi ka hyrë në skenën politike shqiptare si lëvizje populiste, e
cila në fillim u mor për një sofistikim të Tifozave Kuq e zi, një grup
ultrasish të kombëtares shqiptare të futbollit. Tifozat Kuq e zi ishin
të organizuar me karta anëtarësie, të cilat për një shumë prej 10
dollarësh u lejonte tifozëve udhëtime të organizuara kur luante
kombëtarja dhe bileta autobusi, avioni, stadiumi apo hotele me çmime të
ulura. Përveç emrit Kuq e zi, Alenca mori nga Tifozat edhe idenë e
kartës së anëtarësimit. Tubimet dhe retorika e Aleancës në fillim u
ngjanin pikë për pikë atyre të tifozave të një skuadre futbolli: një
grusht njerëzish, kryesisht të rinj të zemëruar mbuluar me flamuj e
shenja të tjera të regalias shqiptare, zaptonin sheshe të vogla dhe aty,
herë dal vivo e herë me megafona, bënin të njohur idetë apo kauzën e
tyre. Një pikë tjetër ku Aleanca i ngjante Tifozave ishte edhe
identifikimi i të dyjave me një ndjenjë të fortë anti-greke. Kjo e
fundit erdh e u bë modë e organizuar, sidomos pas ndeshjeve të dy
kombëtareve, Shqipërisë e Greqisë. (Nuk ka një kufi të saktë ndarës mes
asaj nëse janë Tifozat Kuq e zi që lindën anti-greqizmin nëpër stadiumet
shqiptare, apo është antigreqizmi që lindi Tifozat Kuq e zi.) Paralel
me tubimet, pa ndonjë valencë shoqërore e politike, u shfaq në skenë
edhe Kreshnik Spahiu, nënkryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë.
Diskursi i tij ishte gjithashtu nacionalist me nota të theksuara
antihelene. Temat janë të njohura: varret e ushtarëve grekë, arrestimi i
një dhunuesi shqiptar të tyre nga Tepelena, tubimet nacionaliste para
Komisariatit të këtij qyteti. Për të ardhur te klimaksi që e katapultoi
Spahiun në skenën e madhe: ndërrimi kombësisë. Kreshnik Spahiu, shpejt e
shpejt, u bë një ‘kalorës’ kundër ndërrimit të kombësisë, për të cilin
individë të ndryshëm, për interesa financiare, kryesisht në Jug të
vendit dhe me prejardhje ortodokse, ishin gati të shkelnin edhe ligjin.
Aksioni i Spahiut, brenda rolit të tij si funksionar i sistemit të
drejtësisë, rezonoi jo vetëm me popullatën, por edhe me një pjesë të
mediave. Prej këtu kurba e retorikës së Spahiut filloi të rritej, ndërsa
aktiviteti i tij të zgjerohej. Aleanca Kuq e zi dhe Kreshnik Spahiu
filluan të identifikoheshin me njëra-tjetrën. Pa kaluar shumë, Spahiu u
bë Aleanca Kuq e zi, gjë që binte ndesh me ‘kultin e individit’ në
partitë e tjera, të cilat ai mëtonte të zëvendësonte. Si gjithmonë,
retorika mbetej nacionaliste dhe në qendër të saj ishin grekët, një
‘armik’ të cilit më vonë iu shtuan edhe serbët, kur Spahiu hapi një
front tjetër: atë për zëvendësimin e toponimeve greke e sllave me emra
shqiptarë. Një burim i revistës, shumë i afërt me eksponentët e AKZ,
thotë se financuesit turq të Spahiut e kuptuan se një Lëvizje që i
mëshon pafund spastrimit të peizazhit shqiptar nga greqizmat e
sllavizmat, pa përmendur turqizmat, shumë shpejt do të vetëzbulohej.
Spahiu ‘e pasuroi’ shpejt e shpejt menunë e retorikës së tij duke futur
në ‘listën e spastrimeve’ edhe toponimet turke. Më vonë, për ta anuar
edhe më bindshëm peshoren, Spahiu i shtoi gjellës nacionaliste të AKZ
edhe “sulltanët e politikës”.
Lidhja Spahiu-Tokçelik-Gylen dhe Amerika
A
shkon lidhja Spahiu-Tokçelik-Gylen përtej interesave
politiko-financiare, dhe sa vend ka ndikimi amerikan në këtë raport?
Trekëndëshi është, së pari, një bashkim interesash
politiko-socialo-financiarë. Gylen është një teoricien i mundësisë për
dialog e paqtim mes feve e kulturave dhe një nismë e tillë ka,
sigurisht, valencë dhe mbështetje globale. Në rastin e Shqipërisë ky
trekëndësh lëviz brenda një gjeometrie tjetër. Është tashmë një doktrinë
politike e pranuar edhe nga ministri i Jashtëm turk, njëherësh
teoricien i saj, ideja për rikthimin e ndikimit turk në Ballkan, në
zonat dikur të pushtuara nga otomanët. Shtrirja e një rrjeti të fuqishëm
biznesesh turke në Shqipëri, shoqëruar edhe me institucione arsimore,
si kolegje, medrese e universitete ka kaluar tani, me sa duket, në një
fazë dhe ekzigjencë të re e më kërkuese: përfaqësimi politik. Nëse
interesat greke në Shqipëri, tradicionalisht, janë parë si të
përfaqësuara nga Partia Socialiste, ato turke janë identifikuar me
Partinë Demokratike. Me sa duket, diçka ka lëvizur në zemberekun e këtij
raporti dhe bartësit e doktrinës neo-otomane duan ta shohin ndikimin e
tyre përtej një raporti Berisha-Erdogan. Marrëdhëniet shqiptaro-greke
gjithashtu, që nga viti 2005 kur e djathta është rikthyer në pushtet,
kanë qenë të mira dhe nuk kanë njohur asnjë prej lëkundjeve të forta të
fillimviteve ’90, kur PD-ja ishte në pushtet si rishtare politike e
gjeostrategjike. Berisha, në raport me frymën turke, nuk ndihmohet as
nga fjali të llojit “do t’ia bëj Edi Ramës më keq se Skënderbeu turqve”.
Turqia është një vend që kërkon ekspansion ose rikthim te sfera e
dikurshme e influencës, ku pjesë të Ballkanit dhe bota arabe ishin nën
zotërimin e saj. Kjo ka ardhur edhe si pasojë e refuzimit të vazhdueshëm
europian ndaj kërkesës së Turqisë për t’u bërë anëtare e Bashkmit
Europian. Për një rastësi apo fat gjeopolitik, Turqia, një aleat i
vjetër i amerikanëve, ka edhe mbështetjen e Washington-it. Amerikës i
shkon për shtat një sferë influence turke brenda së cilës rrinë
Shqipëria, Kosova e Bosnja, kjo sepse Washington-i do ta përdorë si
pasqyrë të ‘botës së mirë muslimane’. Kjo do t’i përgjigjej më së miri
dilemës ngacmuese e kundërthënëse ‘a janë kompatibël Islami dhe
Demokracia?’ Po, janë! – do të ishte përgjigjja dhe Turqia me satelitët e
saj e dëshmojnë këtë. Pax Americana mund të gjejë një përgjigje, të
paktën të pjesshme, te ky realitet i cili mundësohet edhe përmes
neo-otomanizmit. Amerika dhe Perëndimi janë duke u marrë ende me fuçinë e
barutit që shpërtheu pas shpërbërjes së Perandorisë Osmane. David
Fromkin, një historian amerikan, ka shkruar një libër voluminoz me këtë
temë dhe ndoshta titulli e përkufizon më mirë paktin ose paqen e
britanikëve me otomanët, që çoi në shpërbërjen e Perandorisë Osmane dhe
krijimin e një harte të re e të trazuar në Lindjen e Mesme: Paqja që i
dha fund të gjitha paqeve.
|
|
|
|
No comments:
Post a Comment