“Ortakëria” Berisha-Xheferson në vitin 1991
Publikuar më 22.02.2014 | 12:34-shekulli on line
30
0
Prof. Dr. Priamo Bollano
Shkas për këtë shkrim u bë intervista e kohëve të fundit e i
ish-Kryeministrit Sali Berisha në të cilën pranon se janë bërë sa një
mal falsifikimet për pronat dhe se në miratimin e ligjit kriptokomunist
nr. 7501 “Për ndarjen e tokave bujqësore” është vepruar gabim. Sipas
tij gabimi qëndron në faktin se “ligji i tokës u votua në shkelje të
hapur të parimit të pronësisë” (korsivi i yni), sepse u mbështet “në
parimin e Thomas Jefferson -toka i përket atij që e punon dhe në frymët e
popullsisë banuese në fshat në korrik-gusht 1991”. Prandaj për këtë ai e
ndjen veten fajtor dhe mban përgjegjësi si demokrat-liberal “i kulluar”
dhe politikan “i madh”, siç mundohet ta paraqesë veten, por edhe si
drejtues kryesor i Partisë Demokratike për rreth 23 vjet.
Me këtë deklarim, që në formë është dhe një farë pendimi, dikush, një
ithtar i tij, aq më shumë një militant partiak, apo edhe një demokrat i
thjeshtë mund të thotë: “Ç’kërkoni më tepër? Pozicionimi i z. Berisha
kundër ligjit nr. 7501 është i qartë dhe i prerë. Pranimi prej tij, se
ligji u votua duke shkelur parimin e pronësisë, si një ndër të drejtat
themelore të njeriut, flet për atë se kemi të bëjmë me një prijës
demokrat të madh dhe politikan largpamës, që në kohën e duhur, di dhe
bën autokritikë të “pastër e të sinqertë” për gabimet, sepse njerëz të
pa gabueshëm nuk ka!” Ne do të thoshim se kushdo që mendon e arsyeton
kështu, ai gabon. Siç do të analizojmë më poshtë, pendesa nuk mjafton
dhe se gabimet shlyhen duke korrigjuar gafat e kryera, gjë që gjatë 23
vjetëve ai nuk e bëri.
1. Historia postkomuniste e Shqipërisë dhe ngjarjet e ndodhura në
këto 23 vjet japin shumë shembuj dhe fakte që vërtetojnë konkluzionin e
mësipërm. Nuk kërkohet ndonjë përgatitje e veçantë për njohjen e tyre,
prandaj s’është nevoja as edhe qëllimi i këtij shkrimi që t’i
përsërisim ose edhe t’i rendisim ato. Por, shkarazi do të nënvizojmë se
politika që u ndoq për ndarjen e pronave në bazë të ligjit famëkeq nr.
7501 përbën një ndër rrugët që përdori edhe në Shqipëri ish-nomenklatura
partiake dhe ajo shtetërore për grabitjen e pronave pronarëve të
ligjshëm dhe lejoi kthimin në rrugë paqësore, pa u vrarë dhe pa u prerë
të kuadrove, por edhe pinjollëve kriptokomunistë të saj, të paraqitur
tashmë me ngjyra rozë, blu e kush e di se me ç’ngjyrë tjetër, në “
kapitalistë të kuq”.
Tashmë është e qartë se sistemi aktual në Shqipëri është një sistem
klepto-demokratik i “ kapitalistëve të kuq”, të cilët në mënyrë të
organizuar, sistematike, të mbështetur në ligjet dhe në vendimet e
institucioneve shtetërore qendrore dhe ato vendore, falsifikojnë
dokumentet dhe vjedhin në mes të ditës pronat e pronarëve të ligjshëm.
Mbi këtë bazë, në tokat e pronarëve të shpronësuar nga diktatura, mbijnë
si kërpudhat pas shiut, pronarët e rinj, që në shumë raste nuk kishin
të bënin aspak me tokën dhe nuk dinin as shtrirjen topo-gjeografike të
parcelave të pronësuara. Faktet janë kokëfortë.
Ato flasin shumë më tepër se çdo politikan, kalemxhi, apo dhe
analizues kompetent. Ndarja e pronave sipas parimit “toka atij që e
punon dhe që banon në fshat”, jo vetëm që nuk çoi në zhvillimin e
kapitalizmit në bujqësi, në prosperitetin e fshatit, as edhe në krijimin
e bollëkut e të mirëqenies së masave popullore, sikurse nuk çoi edhe në
zvogëlimin e emigracionit të popullsisë nga fshati për në qytetet e
mëdha brenda vendit dhe sidomos për në shtetet e tjera. Ai çoi në një
katrahurë të madhe që kërkon shumë mund e kohë për të vënë në vend
drejtësinë e munguar dhe moralin e shkelur për pronat. Zbatimi i ligjit
nr. 7501, së pari, e copëtoi shumë pronësinë mbi tokën.
Ai krijoi mbi 350 mijë pronarë dhe ekonomi bujqësore, duke i rënë
mesatarisht çdo ferme diçka më shumë se 10 dynym ose 1 ha tokë.
Ndërkohë, toka u copëtua në afro 1,8 milion parcela të vogla, që do të
thotë se çdo ekonomie i takojnë rreth 5 të tilla, mesatarisht për çdo
parcelë afërsisht 2000 m2. Ndërsa, në zonat kodrinore, malore dhe në
Bregdetin Jonian, parcelat jo rrallë përfshijnë një sipërfaqe toke prej
më pak se 1 mijë m2. Siç kanë vënë në dukje shumë herë shoqata “Pronësi
në Drejtësi”, dhe ajo “ Bregdeti”, por edhe mjaft studiues, analizues e
specialistë të ndryshëm në shkrimet e tyre, ky përbën një krim të madh
e të paparë të kryer nga “ kapitalistët e kuq”. Me këtë akt ata jo
vetën ri-shpronësuan pronarët e origjinës dhe trashëgimtarët e ligjshëm
të tokave në Shqipëri, shkelën parimet kushtetuese, por edhe shkaktuan
një dëm të madh ekonomisë shqiptare, në një nga asetet themelore të saj
siç është toka, që përbën pasurinë më të madhe dhe më të vlefshme të
shqiptarëve.
Por edhe prishën biodiversitetin e krijuar në shekuj. Historia jep
mjaft shembuj se copëtimi i skajshëm i pronësisë mbi tokën, sikurse
tregoi edhe përvoja shqiptare e këtyre 23 viteve të fundit, nuk çon dhe
s’ka si të çojë në zhvillimin e bujqësisë, në shtimin e prodhimit dhe
të rendimenteve, në nxjerrjen e fshatarësisë nga skamja dhe mjerimi,
shkurt në zhvillimin e kapitalizmit në një degë të rëndësishme të
ekonomisë siç është bujqësia. Por në të kundërtën, ajo të çon vetëm në
degradimin dhe shkatërrimin e saj. Sot bujqësia shqiptare prodhon më pak
se në dy dekada të mëparshme, sepse pjesa më e madhe e tokës ngelet e
papunuar dhe është e abandonuar. Është pasojë e politikës që u ndoq nga
“kapitalistët e kuq” të ngjyrave blu dhe rozë, që sunduan vendin në këto
dy dekadat e fundit, që Shqipëria importon çdo vit rreth 400 mijë tonë
drithë dhe oriz, pa përmendur importin e miellit, mbi 100 mijë tonë
perime, patate e fruta, deri në importin e rreth 60 mijë tonë ushqime
për kafshë, përfshi edhe kashtën. Për të mos e rënduar lexuesin me
shifra, nuk e shohim me vend të përmendim sasitë e mëdha të importit në
qumësht e nënprodhimet e tij, në mish, etj., në një kohë kur Shqipëria i
ka të gjithë faktorët prodhues (tokën, klimën, por edhe njerëzit e
çliruar nga skllavëria e kooperativave komuniste etj.) për prodhimin në
vend të produkteve bujqësore e blegtorale bio, të mjaftueshme për të
plotësuar nevojat e popullsisë vendase por edhe për të rritur vlerat e
eksportit.
Për të patur një ide edhe më të qartë rreth pasojave negative
ekonomike që mbarti ndarja e tokave sipas ligjit nr. 7501, le të sjellim
për lexuesin edhe një shembull tjetër. Në vitet e monizmit, të tri
kooperativat e bashkuara të Krahinës se Himarës, d.m.th ajo e
Dhrimadhes, e Himarës dhe e Qeparoit, siguronin afro 1/3 e prodhimit
bujqësor të rrethit të Vlorës. Sot në këtë krahinë gjithçka është
abandonuar. Ullishtet, agrumet e pemët e tjera frutore, të cilave
pothuajse nuk u bëhet asnjë shërbim, prodhojnë minimalisht dhe sipas
ligjeve biologjike të riprodhimit të tyre. Është fakt se zona e Himarës,
si mbarë Bregdeti Jonian, kjo perlë e Rivierës shqiptare, megjithë
mundësitë e mëdha që ka për zhvillimin e industrisë së turizmit, për
shkak të mos shkuarjes të tokës tek i zoti, trashëgimtar i ligjshëm i
saj, sipas disponimit në vitet 1945-1946, i cili është në gjendje të
vlerësojë punën kolosale të bërë nga progonët e tij për ngritjen e
mjedisit antropologjik krahas atij natyror dhe që nuk ndikoi në frenimin
e emigrimit të popullsisë vendase etj., dallohet sot për një jetë
ekonomike që ka si tipar karakteristik ekstraversionin.
Kjo do të thotë, se pavarësisht nga përpjekjet që bëjnë banorët e
këtij komuniteti për të mbijetuar, konsumi material i bregdetasve, në
një masë të madhe, mbulohet nga të ardhurat që prodhohen jashtë krahinës
dhe që në formën e transfertave monetare konsumohen në të. Dhe kjo
është e qartë. Fermat e vogla, sikurse ka vënë ne dukje kolegu ynë,
Doktor i Shkencave Ekonomike Teodor Kareco “Janë të thirrura të
prodhojnë sa për vete d.m.th të përballojnë në natyrë nevojat familjare
për produktet me origjinë nga bujqësia dhe blegtoria”. Kjo për arsye se
ekonomitë e vogla bujqësore pak mundësi kanë për zbatimin e arritjeve
shkencore dhe të masave agroteknike të përparuara, për rritjen e
shkallës së mekanizimit dhe të kimizimit në bujqësi, për zbatimin e
qarkullimeve bujqësore, pa bërë fjalë për mundësitë e pakta që kanë ato
për rindërtimin e sistemit të shkatërruar të ujitjes e të mbrojtjes së
tokave nga faktorët klimatikë, që në vitet e monizmit u ndërtuan me
djersën dhe mundin e masave punonjëse të qytetit e të fshatit. Është e
njohur teorikisht dhe e vërtetuar në praktikë, se ekonomitë e copëtuara
dhe të vogla fshatare nuk mund sigurojnë efektivitetin e duhur
ekonomik, as edhe mund të çojnë në zhvillimin e kapitalizmit në fshat.
****Së dyti, ndarjen e tokës sipas parimit “tokën atij që e punon dhe
për frymë për popullsinë që banon në fshat”, e bënë jo thjesht për të
bërë gjithë fshatarësinë pronare dhe as pse u dhimbsej gjendja e mjeruar
dhe fukarallëku i tejskajshëm i fshatarit shqiptar. Por e bënë, siç do
të shihet më poshtë, për një qëllim tjetër, në interes të tyre. Koha
tregoi se rruga e ndjekur nuk solli zhvillim dhe as edhe mirëqenie. Në
të kundërtën, në fshatin shqiptar ajo mbajti të ngulitur thellë
fukarallëkun, varfërinë dhe skamjen, si dhe krijoi turbullira dhe
përplasje jo të vogla sociale, të cilat kanë çuar dhe çojnë edhe në
humbje të jetëve, siç informon përditë media shqiptare për shpërthime me
tritol dhe vrasje për konflikte të ndryshme lidhur me pronat.
Duke udhëhequr dhe zbatuar me fanatizëm konceptin e ish-baballarëve
të tyre, se shteti është i vetëm pronar i tokave, politikanët demokratë
të postkomunizmit në Shqipëri, sigurisht për të fshehur dhe maskuar
synimet e tyre të vërteta, që kishin të bënin me grabitjen dhe vjedhjen e
pronës së grabitur pronarëve nga diktatura, ndoqën një rrugë të
dyfishtë. Nga njëra anë, ata ndoqën rrugën e zbatimit me forcën e
pushtetit të parimit thellësisht komunist “toka atij që e punon dhe që
banon në fshat” dhe, nga ana tjetër, rrugën e zotërimit sa më shpejt,
përmes korrupsionit, mashtrimit e falsifikimeve dhe gjyqeve të stisura
nga burokracia partiake e shtetërore, të tokave më të mira , siç janë
ato të ultësirës fushore dhe të bregdetit Adriatik e Jonian të
Shqipërisë, të cilat në aspektin ekonomik mund t’u sigurojnë atyre
fitime përrallore. Për arritjen e këtij qëllimi të dyfishtë, ata sajuan
ligjin antidemokratik “7501”, e paraqitën atë si një “reformë”
rrënjësore në marrëdhëniet e pronësisë mbi tokën, si dhe konservuan,
ruajtën dhe e mbajtën të paprekur, edhe sot e kësaj dite, parimin
enverian “toka është pronë e shtetit”.
Shënojmë se, parimin “ toka atij që e punon” dhe të aplikuar në
zbatim të ligjit nr. 7501, pavarësisht se politika shqiptare
postkomuniste e paraqet si një ndër parimet e ish-Presidentit të tretë
sipas radhës të SHBA- Thomas Jefferson (prill 1743- korrik 1826), në
esencë atë e nxori nga brumosja e vjetër e saj ideologjike,
komunisto-bolshevike, nga eksperienca e sistemit enverian , që me
besnikëri e fanatizëm e zbatoi këtë parim, që në vitet e para të
Shqipërisë së Pasluftës, në procesin e kryerjes së reformës agrare në
vitet 1945-1946. Është e vërtetë se Thomas Jefferson konsiderohet
ikonë e madhe e lirisë, demokracisë dhe republikanizmit, një politikan
nga më të shquarit të historisë amerikane. Ndërkohë pronësia e tij në
Marticello e mbështetur në punën e qindra skllevërve, binte ndesh me
pikëpamjet e tij për lirinë dhe barazinë e njerëzve për të cilat ai
luftoi. (Petterson M.D. The Jefferson Image in the American Mind. Univ.
Of Virginia Press). Prandaj duket si paradoksale që ai të ketë
pretenduar parimin “toka atij që e punon”. Nga ana tjetër, në të gjitha
rendet ekonomiko-shoqërore, në skllavëri, feudalizëm dhe kapitalizëm,
ai që e punon tokën, skllavi, bujkrobi ose punëtori me mëditje, apo që e
ka marrë tokën me qira, në masën më të madhe të saj, nuk është pronar i
saj. Pronar ngelet kurdoherë skllavopronari, feudali dhe kapitalisti.
Vetëm, socializmi me politikën e shpronësimit me dhunë të pronarëve,
tokën e shndërroi, në pronësi të përbashkët në duart e shtetit. Dhe
dihen tashmë pasojat ekonomiko-shoqërore që mbarti ky shndërrim. Ndarja e
tokës sipas parimit “toka atij që e punon dhe që banon në fshat”,
përbën një veprim të hapur antidemokratik dhe shkelje të një prej të
drejtave themelore të njeriut, atë të pronësisë, sepse ai nuk mban
parasysh origjinën e krijimit të saj. Siç ka vënë në dukje, kohët e
fundit, edhe Partia Republikane e Shqipërisë, parti në koalicion me atë
demokratiken dhe që ka qenë edhe është kurdoherë në krah të zotit
Berisha, parimet e ndarjes së pronave sipas ligjit nr. 750i nuk janë
gjë tjetër, veçse një “ reminishencë e hapur bolshevike”, se ligji nr.
7501 që mbështetet në parimin “toka atij që e punon” është produkt i
një politike të pathelluar shtetërore, që përbuz pronarin e vërtetë,
nuk njeh moralin ndaj pronës dhe shkel një nga të drejtat themelore të
njeriut. *****Ndarja e tokës sipas parimit “toka atij që e punon” në
esencë njeh vetëm të drejtën e pronësisë mbi tokën çdo banori që
jetonte në fshat në gusht të vitit 1991, përfshi edhe ata të lindur në
korrik –gusht 1991 dhe, që është e natyrshme nuk ka dhënë asnjë
kontribut në krijimin e pronës dhe të pasurisë të ish- kooperativave
bujqësore.
Në të njëjtën kohë, ai u mohon këtë të drejtë shumë të tjerëve: a)
anëtarëve bashkëthemelues të kooperativave bujqësore, por që për arsye
pune e shërbimi, në gusht të vitit 1991 ndodheshin jashtë vendlindjes
dhe nuk figuronin në gjendjen civile banorë të saj; b) trashëgimtarëve
të ish-anëtarëve të kooperativës, që për vite të tëra derdhën djersë dhe
u rropatën për shtimin e pasurisë dhe të aseteve të pronësisë
kooperativiste, por që për arsye të ndryshme (moshe etj.), në këtë
periudhë nuk ishin të gjallë. Zbatimi i këtij parimi, përveç se është
një mohim i hapur i të drejtës së pronësisë së këtyre shtresave të
popullsisë, në të njëjtën kohë përfaqëson një grabitje tjetër e re që u
bëhet pronarëve të shpronësuar nga diktatura komuniste, përveç
grabitjes që u bëhej në sistemin monist, që për tokën dhe mjetet e
prodhimit futur në kooperativë ata nuk gëzonin asnjë të ardhur ose
përfitim ekonomik, por kooperativat bujqësore, edhe sipas ideologjisë
komuniste, përfaqësonin një bashkim “vullnetar” të tokës dhe të mjeteve
të prodhimit dhe të anëtarëve bashkë-formues të saj.
Në këtë aspekt, ato ishin si të thuash, një shoqëri aksionere e tipit
të veçantë. Por ndryshe nga shoqëritë aksionere të zakonshme, por edhe
nga kapitali rentier, ku pjesëmarrja në fitime është përpjesëtimisht me
aksionet ose me kapitalin e avancuar, d.m.th të investuar, në
kooperativë të tipit të kartelit, që u zbatua edhe në Shqipëri,
pjesëmarrja e kooperativistëve në të ardhurat e krijuara nuk bëhej në
raport me tokën dhe mjetet e prodhimit të shoqërizuara, por kryhej
përpjesëtimisht me sasinë dhe cilësinë e punës së bërë. Rrjedhimisht
familjet bashkë-formuese të kooperativës, pavarësisht se kishin
shoqërizuar tokën dhe mjetet e tjera të prodhimit bujqësor dhe që për
arsye të ndryshme punonin jo në kooperativë, por në sektorin shtetëror,
asnjë përfitim material ose ekonomik nuk gëzonin nga kooperativa, si
rentë, ose dividend të aseteve e shoqërizuara.
Ndërkohë është e njohur se në Shqipëri tokat pronë të shtetit ishin
shumë të kufizuara. Vetëm sistemi monopartiak me Kushtetutën e vitit
1976, i shpalli të gjitha tokat pronë shtetërore. Ndërsa me kalimin nga
ky sistem në atë demokratik e pluralist kjo Kushtetutë u abrogua, çka
nënkupton automatikisht edhe shfuqizimin edhe të dispozitave dhe normave
përkatëse legjislative, ose ekzekutive, që e shpallnin tokën bujqësore
pronë të shtetit. Por, siç tregoi jeta, abrogimi i konceptit “toka pronë
e shtetit” nuk u bë. Kjo ishte një politikë dhe praktikë shumë e
kamufluar dhe në tërësi antidemokratike, sepse ruajtja e këtij
koncepti, shërbeu si mbështetje për nxitjen dhe kultivimin e abuzimeve,
korrupsionin dhe grabitjeve me dokumente false, të fabrikuara nga
makina shtetërore, të pronave, me konsekuenca të rënda sociale dhe
konflikte, që jo rrallë kanë çuar deri në vrasje. Kështu, “me një të
rënë”, siç thotë populli, “politikanët demokratë vranë dy zogj”.
Me këtë veprim politikanët dhe qeveritë shqiptare demokratike ose
socialiste, të para 23 qershorit të vitit 2013, për të fshehur vjedhjet
në mes të ditës të pronave, pronarëve të ligjshëm, i referohen
Kushtetutës së vitit 1976 dhe në ndonjë rast tjetër, urdhëresës së 29
nëntorit 1944 të qeverisë së Enver Hoxhës, që shtetëzonte gjithë
kullotat, livadhet dhe pyjet, për nevojat e ushtrisë kombëtare dhe të
rindërtimit të vendit. Shtrohet pyetja: Pse politikanët demokratë në
ndarjen e pronave në fshat nuk morën për bazë, fjala vjen edhe “Statutin
tip” të kooperativave, i cili përbënte ligjin themeltar të organizimit
të tyre, e që në një nen të veçantë të tij parashikonte, sigurisht për
konsum më tepër të jashtëm, të drejtën e çdo kooperativisti për të dalë
nga kooperativa, e cila i jepte atij tokën dhe mjetet e prodhimit që
kishte shoqërizuar? Sigurisht që ky nen i statutit tip do t‘u priste
rrugët dhe mundësitë e zhvatjes prej tyre të pronave, të pronarëve të
shpronësuar nga sistemi monopartiak. Pra, ndarja e tokave sipas
dispozitave të “Statutit tip” të kooperativave bujqësore do t’i linte
ata, në rastin më të mirë me gisht në gojë, duke u prerë mundësinë e
shndërrimit, nga komunistë të hierarkisë së lartë shtetërore e partiake
në “kapitalistë të kuq”.
****3. Përmbysja paqësore e sistemit monopartiak dhe kalimi në
sistemin demokratik, në ekonominë bazuar në iniciativën e lirë, në
pronën private dhe në konkurrencën në treg edhe për fshatarin shqiptar
përbënte një kapërcim të madh epokal. Ai ringjalli shpresat e ndrydhura,
sepse siç nënvizon Profesori i nderuar i ekonomisë Aristotel Pano, ai
do të shënonte “kalimin nga barazia e dhunshme në pabarazinë e
pakufishme”. Mbi këtë bazë, edhe në Shqipëri, rivendosja e kapitalizmit i
dha hov ringjalljes së idealeve të mëdha të barazisë, të lirisë dhe të
drejtësisë, që regjimi monist i kishte varrosur. Përvoja e Shqipërisë
edhe në këtë fushë vërtetoi atë që tregonte historia botërore, se
arritja e tyre nuk është e lehtë dhe as mund të kryhej në mënyrë të
njëkohshme jashtë kontradiktave të përgjakshme mes individëve dhe
grupeve të caktuara sociale, të shoqëruara me shumë sakrifica dhe drama
njerëzore. Siç thekson me të drejtë shkrimtari i madh Ismail Kadare, në
intervistën e tij të fundit në “Illyria” të New York-ut, “Përparimi i
një vendi dhe i një populli, varet kurdoherë nga zgjidhja e çështjeve të
mëdha dhe në kohën e duhur, sepse në rast të kundërt, anarkia e
mendimit çon në vetë-anarkinë e veprimit”. Prandaj, përmbysjet e mëdha
kërkojnë edhe njerëz të mëdhenj, udhëheqës të shquar, vizionarë,
reformatorë e largpamës nga radhët e politikanëve, shkencëtarëve,
atdhetarëve. Njerëz të aftë që të marrin përsipër realizimin e
zgjidhjeve të mëdha.
Eleanor Rosevelt, bashkëshortja e ish-Presidentit F. Rosevelt dhe
Zonja e Parë e Shteteve të Bashkuara në kohën e vet, ka thënë një fjalë
të urtë: “Mendjet e mëdha diskutojnë për idetë, mendjet mesatare
diskutojnë për ngjarjet, ndërsa mendjet e vogla diskutojnë për
njerëzit”. Parë nga ky këndvështrim, në tërësi, udhëheqësit politikë
shqiptarë, në vitet postkomuniste, përfshi këtu edhe zotin Berisha si
President i Republikës dhe si Kryeministër për 8 vjet rresht, nuk
arritën të ngrihen në rangun e një politikani të madh, aq më shumë nuk
mundën ta paraqisnin veten e tyre si prijës demokratë dhe vizionarë.
Gjatë 23 viteve të Demokracisë së brishtë shqiptare, megjithëse ata
kishin gjithçka sa duhej, pushtetin, autoritetin, forcën dhe kohën e
nevojshme për të ndrequr gabimet, asnjëherë nuk reflektuan në gafat dhe
gabimet e tyre. Të gjithë ata, pavarësisht përpjekjeve në dukje për t’u
paraqitur para masave si reformatorë dhe vizionarë, në të vërtetë e
treguan veten njerëz pa horizont dhe dritëshkurtër, grindavecë dhe të
etur për të siguruar me çdo kusht pushtetin. A nuk flet për këtë fakti
që zoti Berisha në intervistën e tij pranon gabimin e bërë gjatë
miratimit të ligjit nr. 7501, por nuk shkon më tej, sepse është i
pafuqishëm për ta ndrequr atë? Kur Ai ishte në pushtet dhe kishte
gjithçka, siç thotë populli “edhe çekiçin edhe arrën”, për të rivënë në
vend të parimin e shkelur të pronësisë nga ky ligj, ai nuk e bëri dhe
nuk punoi për ndreqjen e të metave.
Është fakt se ai nuk punoi edhe për vënien në jetë të Kushtetutës së
vendit, e cila në nenin 41 të saj garanton të drejtën e pronës private,
kur “ajo fitohet përmes dhurimit, përmes trashëgimisë, përmes blerjes
dhe në çdo mënyrë tjetër klasike të parashikuar në Kodin Civil”. Në të
kundërtën, bashkë me stafin e tij, ai hartoi dhe miratoi një sërë
ligjesh të tjera në rregullim e përsosje gjoja të ligjit nr. 7501, por
që në të vërtetë thellonin dhe u hapnin rrugë të reja padrejtësive dhe
gjithë të këqijave të tij si: korrupsionit, falsifikimeve, zhvatjeve dhe
abuzimeve mbi pronat e pronarëve të ligjshëm. Kjo, siç analizuam më
sipër, përbënte të vetmen rrugë të pasurimit të pinjollëve të
ish-nomenklaturës shtetërore e partiake komuniste, tashmë të kthyer
sipas porosive famëkeqe të Katovicës e të zbatuara me besnikëri me
urdhër të Ramiz Alisë në Shqipëri, ndjekur në vazhdimësi nga zoti
Berisha, Nano etj.. Dhe s’mund të ndodhte ndryshe, sepse s’kishte si të
pasurohej hierarkia komuniste, sepse si ka thënë i madhi Viktor Hygo
“nga ferri i të varfërve është bërë parajsa e të pasurve”.
Pikërisht për këto arsye sovrani popull më 23 qershor 2013 i tregoi
vendin e merituar, sepse në një shoqëri me të vërtetë demokratike, për
të cilën jemi të angazhuar që të funksionojë edhe në Shqipëri, prona
private është parametri më i rëndësishëm dhe më karakteristik, është
alfa dhe omega e të drejtave themelore të njeriut. Sigurisht në këtë
zallamahi edhe katrahurë që është krijuar në procesin e kthimit të
pronave pronarëve të ligjshëm e të shpronësuar me grabitje dhe dhunë
nga diktatura enveriane, nuk mbetet pa faj edhe komuniteti ndërkombëtar
me organizmat dhe institucionet e tij në Shqipëri.E kemi theksuar në një
Letër të Hapur, dërguar kryeministrit, zotit Edi Rama, në nëntor të
vitit 2013, se në furtunën e papërmbajtur për të marrë toka, sidomos
në Bregdetin Jonian, nga Orikumi deri në Ksamil, u turrën gjatë viteve
të fundit, siç i turret bisha gjahut të vet, jo vetëm politikanët dhe
klanet e tyre, në nivel vendor e qendror, por nuk ngelën jashtë kësaj
gare edhe disa organizma ndërkombëtare.
I tillë është rasti i Bankës Botërore, por edhe dhe i organizmave të
tjera ndërkombëtare, të lidhura me shumë fije me pushtetarët qendrorë
ose lokalë, që me të ashtuquajturat projektet e tyre, për menaxhimin e
tokave dhe për ngritjen e fshatrave turistike etj., siç është rasti
tipik i Jalit në Vuno, i Kakomesë në Nivicë, i Dhrales në Drimadhes
etj., me arsyetimin se tokat në Bregdet janë pronë e shtetit, u turrën
sikur ato të ishin mall pa zot dhe shpallën veten pronarë të ligjshëm.
Është detyrë e komuniteti ndërkombëtar që edhe në kuadrin e dhënies së
statusit kandidat për në BE, në vend që të bëjë sehir dhe të mjaftohet
vetëm me vëzhgime, konstatime, rekomandime apo këshilla, t’u kërkojë
qeverive shqiptare, pavarësisht ngjyrave, zbatimin e parimeve dhe të
vlerave demokratike perëndimore, të Kushtetutës së Shqipërisë, ndërtimin
e një demokracie me të vërtetë të për masat punonjëse të qytetit e të
fshatit, dhe të shtetit ligjor në shërbim të jetës, të mirëqenies dhe
prosperitetit ekonomiko-shoqëror të vendit. Sigurisht padrejtësitë dhe
të metat e mbartura gjatë këtyre 23 vjetëve në lëmin e pronësisë janë të
shumta.
Ato mbeten, siç e ka shprehur në programin e saj mazhoranca e re
socialiste, me kryeministrin zotin Edi Rama t’u japë rrugë zgjidhje.
Duke mos qenë i implikuar në padrejtësitë dhe gjithçka të keqe që mbarti
ndarja e pronave sipas ligjit nr. 7501 dhe parimit leninist bolshevik
“toka tek ai që e punon dhe që banon në fshat” , i ka mundësitë t’i
japë fund sistemit klepto-demokratik të instaluar në Shqipëri nga
qeveritë që kanë vepruar para 23 qershorit 2013.
Me këtë ai njëkohësisht mund t’u japë fund edhe të gjitha
padrejtësive të vërtetuara deri më sot në pronat. Duke i kthyer tokën
pronarit të ligjshëm të shpronësuar me dhunë nga diktatura e
proletariatit, do të mund të vendosë me të vërtetë drejtësinë edhe
moralin e munguar e të shkelur mbi pronën. Ndërmarrja e një aksioni për
dhënien pronarëve të ligjshëm, tokën sipas origjinës së krijimit të saj,
për zbatimin e së drejtës së pronës, siç e sanksionon Kushtetuta e
Shqipërisë, mbetet guri i provës për vlerësimin e tij si atdhetar, njeri
të besës dhe mbajtës i fjalës së dhënë, apo si sharlatan, që synim të
vetëm ka patur marrjen e pushtetit, për të mos thënë antishqiptar.
Ne shpresojmë shumë se mazhoranca e re do të mbajë dhe do të
realizojë premtimet e veta elektorale edhe në fushën e çuarjes së
pronës pronarit të ligjshëm. Sikurse me të drejtë përgëzohet për
vazhdimin e aksionit për çlirimin e pronave të zaptuara nga ndërtimet e
paligjshme, për pastrimin e Bregdetit dhe rivendosjen në vend të
ekosistemit, si dhe për prishjen e koncensioneve, dhënë jo sipas
rregullave e normave ligjore në fuqi. Me të njëjtin temp mendojmë se
duhet të ndërhyjë për të ndaluar dhënien e tapive e të titujve të
pronësisë mbi tokën sipas ligjit nr. 7501, pa verifikuar më parë se sa
origjina e tokës së fituar është në përputhje me nenet 41 dhe 181 të
Kushtetutës së Shqipërisë. Hedhja e një hapi të tillë me siguri do të
shënojë daljen e fshatarit shqiptar nga skamja, varfëria dhe errësira
mesjetare, që e kishte zhytur sistemi monist, në dritën e madhe të
Demokracisë, në lirinë e ekonomisë së tregut dhe do t’i japë një hov
zhvillimit të kapitalizmit në bujqësi, duke krijuar mundësinë edhe
funksionimin e tregut të tokës, këtij segmenti të rëndësishëm të
ekonomisë së lirë të tregut. Njerëzit e mëdhenj, vizionarët dhe
reformatorët, dallohen kurdoherë nga zgjidhjet e mëdha dhe jo nga
bindjet politike as edhe nga mosha e tyre. Historia ka evidentuar se të
tillë janë jo ata që flasin shumë ose që hiqen si demokratë, por ata
që me të vërtetë, duke u nisur nga idealet e mëdha të barazisë, të
lirisë dhe të së drejtës, kanë ditur që krahas lirisë dhe mirëqenies së
përgjithshme, të sigurojnë edhe kufizimin e pabarazive ekonomike e
pasurore midis shtresave të popullsisë, ngushtimin e diferencave në
nivelin e konsumit të grupeve të caktuara të shoqërisë, njëkohësisht
edhe ngushtimin e kontrastit antagonist ndërmjet fshatit dhe qytetit. Në
mbyllje të këtij shkrimi e shohim me vend t’i bëjmë të njohur lexuesit
fjalët e urta të filozofit, juristit e publicistit të madh anglez
Francis Bacon se: “Mosha është e mirë në katër gjëra: druri i vjetër
është më i miri për t’u djegur; vera e vjetër është më e mira për t’u
pir;, miqtë janë më të mirë për t’ju besuar dhe autorët e vjetër janë më
të mirë për t’i lexuar ”.
*Titulli i autorit: “Toka pronarit të shpronësuar dhe jo atij që e punon”
No comments:
Post a Comment